Phản ánh tới Báo Nhà báo & Công luận, bà Nguyễn Thị Loan (sinh năm 1945) chia sẻ, năm 1979 bà và chồng là ông Cao Xuân Nghị có khai phá mảnh đất tại KM 18,5 Quốc lộ 70 nằm tại thôn Ngòi Cát (xã Cảm Ân, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái) để làm nhà ở và trồng cây hoa màu. Gia đình đã sử dụng ổn định từ đó cho đến nay.

Năm 1995 vợ chồng ông Phạm Đức Giảng dưới quê lên không có chỗ ở nên vợ chồng bà đã cho vợ chồng ông Phạm Đức Giảng ở nhờ ngôi nhà gỗ cũ mà gia đình không sử dụng.

Đến năm 1996 gia đình bà Loan đã làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đã được UBND huyện Yên Bình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số I 621902 số vào sổ 237 cấp ngày 25/12/1996.

Tới năm 1997, chồng bà Loan là ông Nghị ốm và đã qua đời. Năm 2012, ông Phạm Đức Duẩn (anh trai ông Phạm Đức Giảng) đã tự ý đổ đất vào 1 phần trên diện tích của gia đình mà trước đây đã cho ông Giảng ở nhờ.

Ông Duẩn có nói với gia đình bà Loan, đã có giấy giao đất của chồng bà Loan cho ông Duẩn và đưa cho gia đình xem. Giấy viết tay không có văn bản mua bán, không ghi giá tiền và cũng không có xác nhận của địa phương...

Cũng từ đó, bà Loan đã làm đơn nhiều lần lên chính quyền địa phương nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm.

Để có thêm thông tin về vụ việc, PV đã có buổi làm việc với ông Hoàng Kiều Hưng - Phó Chủ tịch UBND xã Cảm Ân. Ông Hưng cho biết, đất nhà ông Nghị có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Khi ông Nghị còn sống, việc chuyển nhượng chỉ giữa hai bên và không thông qua địa phương, có người làm chứng.

“Không phải mua bán mà chỉ là giao đất thôi. Khi xảy ra tranh chấp thì ông Nghị đã mất rồi. Nếu như bình thường giấy giao đất rất khó để minh chứng, giao đất cũng không cụ thể như thế nào chỉ gọi là đường Hữu Nghị ngày xưa. Diện tích số lô, số thửa cũng không ghi, không biết là mảnh đất đấy hay mảnh đất nào...”, Phó Chủ tịch UBND xã Cảm Ân nói.

Thông tin thêm từ ông Đào Xuân Huynh - Cán bộ địa chính xã Cảm Ân cho biết, "Tháng 11/2020, UBND xã Cảm Ân nhận được đơn đề nghị của bà Nguyễn Thị Loan (thôn Ngòi Cát, xã Cảm Ân) về việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa gia đình bà Loan và gia đình ông Duẩn. Đến ngày 20/11/2020, UBND xã Cảm Ân đã mời hai hộ gia đình bà Loan và ông Duẩn đến UBND xã để hòa giải.

Sau khi nghe ý kiến trình bày của các bên và các thành phần tham gia buổi hòa giải giữa hai bên bà Loan và ông Duẩn không đi đến sự thống nhất nên buổi hòa giải không thành.

Mảnh đất tranh chấp giữa bà Loan và ông Duẩn là do ông Nghị và vợ là bà Loan khai phá và đến ngày 25/12/1996 được UBND huyện Yên Bình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên ông Cao Xuân Nghị.

Việc mua bán đất giữa ông Nghị và ông Duẩn diễn ra như thế nào, UBND xã không biết và không nắm được nội dung mua bán. Việc ông Duẩn nói rằng UBND xã biết nội dung mua bán đất giữa ông Nghị và ông Duẩn là không đúng".

Trao đổi với PV về vụ việc, Luật sư Diệp Năng Bình (Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật) đánh giá, tại Điều 13 Pháp lệnh về hợp đồng dân sự 1991 quy định, các bên có thể giao kết hợp đồng bằng miệng hoặc bằng văn bản.

Đối với các loại hợp đồng mà pháp luật quy định phải lập thành văn bản, đăng ký hoặc có chứng thực của cơ quan công chứng Nhà nước thì các bên phải tuân theo các quy định đó.

Tại khoản 2 Điều 31 Luật Đất đai 1993 quy định, thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở nông thôn làm tại Ủy ban nhân dân huyện; ở đô thị làm tại Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Như vậy các bên không đăng ký làm thủ tục chuyển nhượng tại UBND huyện Yên Bình và không có chứng thực của UBND huyện Yên Bình.

Ngoài ra về mặt hợp đồng chuyển nhượng thì Pháp lệnh về hợp đồng dân sự 1991 có quy định, nội dung chủ yếu của hợp đồng là những điểm đặc trưng của từng loại hợp đồng mà pháp luật quy định và những điểm mà các bên yêu cầu thoả thuận.

Tùy theo từng loại hợp đồng, các bên có thể thoả thuận về những điểm chủ yếu: Đối tượng của hợp đồng là tài sản hoặc một việc; số lượng, chất lượng; giá cả; thời hạn, địa điểm, phương thức thực hiện hợp đồng; quyền và nghĩa vụ của các bên; trách nhiệm do vi phạm hợp đồng.

Đồng thời, tại khoản 1 Điều 30 Luật Đất đai 1993 quy định, không được chuyển quyền sử dụng đất trong trường hợp đất sử dụng không có giấy tờ hợp pháp.

“Đến năm 1996, gia đình ông Nghị mới được UBND huyện Yên Bình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà “Giấy giao đất” được xác lập năm 1995.

Vì vậy trước khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì gia đình ông Nghị chưa có giấy tờ hợp pháp đối với mảnh đất đó nên không được chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho ông Duẩn. Giả sử có việc chuyển nhượng đất của ông Nghị là vi phạm điều cấm của pháp luật.

Căn cứ tại khoản 2 điều 31 Luật đất đai 1993, nếu như thực sự tồn tại việc mua bán chuyển nhượng từ năm 1995 thì UBND huyện Yên Bình phải biết, nắm rõ và đã không cấp sổ đỏ trên mảnh đất được chuyển nhượng vào năm 1996 cho ông Nghị”, Luật sư Diệp Năng Bình nêu.

Để tránh khiếu kiện kéo dài, thiết nghĩ các cơ quan chức năng tỉnh Yên Bái, huyện Yên Bình cần nhanh chóng vào cuộc xác minh và đưa ra kết luận vụ việc.