Theo đó, cử tri TP. Hà Nội đề nghị làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan và xử lý nghiêm đối với các dự án kéo dài thời gian, đội vốn như Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông và sớm đưa tuyến đường sắt này vào sử dụng, phục vụ nhu cầu đi lại của người dân.

Bên cạnh đó, hiện nay Dự án Tổ hợp ga Ngọc Hồi triển khai chậm tiến đội, công tác giải phóng mặt bằng, đền bù, hỗ trợ tái định cư và giải ngân vốn rất chậm so với kế hoạch đề ra (khởi công từ năm 2013, dự kiến hoàn thành năm 2020).

Cử tri đề nghị đẩy nhanh tiến độ thực hiện Dự án này trên địa bàn huyện Thanh Trì để nhân dân ổn định cuộc sống.

Trả lời những kiến nghị của cử tri thành phố Hà Nội, Bộ GTVT cho biết, Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông được đầu tư xây dựng bằng vốn vay ODA của Chính phủ Trung Quốc theo Hiệp định khung ký ngày 30/5/2008.

Trong đó Dự án được thực hiện theo hình thức hợp đồng EPC, Tổng thầu EPC do bên tài trợ vốn chỉ định là Công ty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc thực hiện. Tư vấn giám sát được tổ chức đấu thầu, đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH giám sát xây dựng Viện nghiên cứu thiết kế công trình đường sắt Bắc Kinh.

Quá trình triển khai thực hiện Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông đã chậm tiến độ và tăng tổng mức đầu tư do nhiều nguyên nhân bao gồm cả chủ quan và khách quan.

Về nguyên nhân chủ quan; thiết kế cơ sở ban đầu còn sơ sài, chưa lường hết được quy mô, tính chất, công năng, nên phải điều chỉnh tại bước thiết kế kỹ thuật.

Ngân hàng xuất nhập khẩu Trang Quốc (China Eximbank) là Cơ quan quản lý, cung cấp nguồn vốn vay không thiết lập đại diện thường trú tại Việt Nam, ảnh hưởng đến hiệu quả điều hành cấp vốn thực hiện Dự án.

Ngoài ra, Tập đoàn Cục 6 Đường sắt Trung Quốc (Tổng thầu EPC) chưa có kinh nghiệm trong triển khai thực hiện Dự án tổng thể theo hình thức họp đồng EPC. Đồng thời chưa thực hiện theo đúng cam kết về tiến độ, thiếu kinh nghiệm trong việc thiết kế.

Cách thức triển khai thực hiện Dự án ở mỗi nước có sự khác biệt, đặc biệt là cách thức lập Hồ sơ thiết kế, Hồ sơ nghiệm thu thanh toán. Đây là lần đầu tiên Tổng thầu Trung Quốc thực hiện dự án tại Việt Nam dẫn đến công tác quản lý điều hành của Tổng thầu còn nhiều lúng túng và bất cập.

Công tác giải ngân của Hiệp định vay bổ sung gặp nhiều vướng mắc do các bên chưa thống nhất được ý kiến pháp lý (Hiệp định vay bổ sung được ký từ 11/5/2017 nhưng đến 28/12/2017 các bên mới thống nhất được ý kiến pháp lý và đến ngày 25/4/2018 mới thống nhất được 13 điều kiện cho lần giải ngân đầu tiên của dự án).

Về nguyên nhân khách quan, Bộ GTVT cho biết, Công tác giải phóng mặt bằng tại trung tâm Thành phố Hà Nội rất chậm và phức tạp, không đáp ứng được yêu cầu của công tác khảo sát thiết kế kỹ thuật.

Thêm nữa, do yếu tố khác biệt về quy định giữa hai quốc gia về các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình, quy phạm trong bước thiết kế, thi công và dự toán gây khó khăn trong công tác điều hành, tổ chức thực hiện.

Hệ thống quy định của pháp luật hiện hành của Việt Nam về thực hiện hợp EPC chưa đầy đủ, đồng bộ, đặc biệt là quy định về tính trọn gói giữa các yếu tố kỹ thuật, tài chính, thủ tục, thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh Dự án.

Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng nêu rõ trách nhiệm của các bên liên quan. Dự án chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư ngoài trách nhiệm chính thuộc phía Tổng thầu thì Chủ đầu tư (Bộ GTVT), Ban Quản lý dự án Đường sắt chịu trách nhiệm trong công tác quản lý điều hành Dự án.

Chủ đầu tư của phần GPMB (UBND Thành phố Hà Nội) chịu trách nhiệm về việc chậm trễ trong công tác GPMB. Tư vấn thiết kế bước lập dự án chịu trách nhiệm về chất lượng lập dự án đầu tư. Tư vấn giám sát chịu trách nhiệm trong công tác chỉ đạo thi công, quản lý tiến độ, chất lượng, giá thành xây đựng.

Đối với dự án xây dựng Tổ hợp ga Ngọc Hồi, Bộ GTVT cho biết, công trình xây dựng Tổ hợp ga Ngọc Hồi nằm trong giai đoạn I của Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến số 1 (Yên Viên - Ngọc Hồi). Dự án bị ảnh hưởng và chậm triển khai từ vụ việc của Tư vấn Nhật Bản JTC năm 2014.

Đến nay, Dự án đã giải phóng mặt bằng được 99ha/158,7 ha, đã giải ngân được hơn 800 tỷ cho công tác giải phóng mặt bằng.

Hiện Bộ GTVT đang chỉ đạo Ban quản lý dự án Đường sắt phối hợp chặt chẽ với địa phương tiếp tục thực hiện công tác giải phóng mặt bằng; bảo vệ phần diện tích đã được giải phóng, tránh tình trạng tái lấn chiếm gây khó khăn khi dự án được triển khai.

Đồng thời Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ và hiện nay Giai đoạn I của Dự án đã được điều chỉnh tiến độ (thực hiện từ năm 2017 - kết thúc năm 2024).

Thực hiện Luật đầu tư công, đến nay Bộ GTVT đã hoàn thiện hồ sơ và đang thực hiện các thủ tục để báo cáo tổng thể dự án với Chính phủ và Quốc hội thông qua theo quy định, làm cơ sở thực hiện các nội dung công việc tiếp theo.

         Nguyễn Nga