PV Báo Nhà báo & Công luận đã có cuộc trao đổi với ông Đinh Việt Thắng - Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam về những cơ hội cũng như thách thức mà ngành hàng không phải đối mặt trong giai đoạn hậu COVID-19.

+ Thưa Cục trưởng, đại dịch COVID-19 đã gây ra thiệt hại nặng nề cho ngành hàng không, tuy nhiên cũng đã thể hiện được vai trò và tầm ảnh hưởng của ngành như thế nào?

- Ngành hàng không dân dụng có vị trí, vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế. Đây là một ngành kinh tế kỹ thuật dịch vụ, phục vụ giao lưu công cộng, thúc đẩy phát triển thương mại, đầu tư, du lịch, góp phần phát triển kinh tế xã hội gắn liền với an ninh quốc phòng của đất nước, là cầu nối quan trọng giữa Việt Nam và thế giới.

Theo tính toán của các chuyên gia quốc tế cho thấy, hàng không tăng trưởng 2,5% sẽ góp phần kích thích tăng trưởng GDP quốc gia 1%.

Với tốc độ tăng trưởng giai đoạn 2010 - 2019 đạt trên 15%/năm, thị trường hàng không Việt Nam được đánh giá là thị trường phát triển nhanh thứ 5 thế giới và nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á.

Tuy nhiên do ảnh hưởng của dịch COVID-19, hoạt động của ngành hàng không bị ảnh hưởng nặng nề trong các năm 2020 và 2021, các hãng hàng không trong nước gần như phải dừng hoàn toàn các hoạt động khai thác quốc tế (vốn chiếm trung bình khoảng 60% năng lực khai thác). Trong khi đó, thị trường nội địa cũng bị suy giảm nghiêm trọng.

+ Những tháng đầu năm 2022, với những kết quả tích cực trong công tác phòng chống dịch bệnh, các hoạt động sản xuất dần được phục hồi, vậy đâu là những khó khăn mới mà ngành hàng không phải đối mặt thưa Cục trưởng?

- Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta chuyển sang thích ứng an toàn và hiệu quả với đại dịch, ngành hàng không bắt đầu ghi nhận những dấu hiệu phục hồi. Mặc dù vậy trong giai đoạn trước mắt, vẫn có nhiều khó khăn, thách thức đối với ngành hàng không.

Đơn cử như thị trường đã có dấu hiệu hồi phục nhưng mới chỉ ở thị trường nội địa trong khi thị trường quốc tế - nơi mang lại hơn 60% doanh thu cho các hãng hàng không Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn để có thể đạt được như mức trước dịch (năm 2019).

Hiện mặc dù các hãng hàng không Việt Nam cũng như quốc tế đã khôi phục phần lớn các đường bay đến các thị trường truyền thống. Tuy nhiên lượng khách quốc tế vẫn chủ yếu là khách công vụ, thăm thân, kinh doanh mà lượng khách du lịch, nguồn khách chính của ngành hàng không vẫn còn rất hạn chế.

Các thị trường du lịch lớn của Việt Nam như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan vẫn chưa được kích hoạt do các quốc gia này vẫn duy trì các biện pháp chống dịch ở những mức độ khác nhau, chưa tạo điều kiện cho du lịch quốc tế.

Do ảnh hưởng của COVID-19, trên bình diện quốc tế, thu nhập của người dân bị tác động lớn. Vì vậy người dân có xu hướng thắt chặt chi tiêu, tiết giảm nhu cầu không cần thiết trong đó có nhu cầu du lịch quốc tế.

Đặc biệt việc bảo đảm nguồn vốn để phát triển giai đoạn hậu COVID-19 là một thách thức lớn đối với các hãng hàng không. Ngoài ra, các hãng cũng đang phải đối mặt với nguy cơ thiếu hụt lao động chuyên môn và khó khăn do giá nhiên liệu tăng cao, tình hình chiến sự giữa Nga với Ukraine,...

+ Vậy đâu là những cơ hội để bứt phá mà ngành hàng không cần nắm bắt trong điều kiện Việt Nam thích ứng an toàn, hiệu quả với đại dịch?

- Bên cạnh những khó khăn, thách thức nêu trên cũng có không ít cơ hội đối với ngành hàng không. Những đánh giá tích cực của quốc tế về sự ổn định chính trị xã hội, phòng chống dịch bệnh cho thấy Việt Nam là một điểm đến an toàn với khách quốc tế, các hoạt động đầu tư kinh doanh.

Tiềm năng to lớn của thị trường hàng không du lịch cũng thể hiện rõ khi các hạn chế phòng dịch được nới lỏng, nhu cầu du lịch nội địa bùng nổ, kết quả vận chuyển tăng dần qua các tháng đầu năm 2022. Chỉ tính riêng trong tháng 4, thị trường hàng không nội địa đã đạt 3,6 triệu khách.

Với việc mở cửa hoàn toàn các đường bay quốc tế từ ngày 15/3 và dỡ bỏ yêu cầu xét nghiệm COVID-19 đối với người nhập cảnh từ 15/5, Việt Nam là một trong không nhiều quốc gia sớm mở cửa để kích cầu du lịch.

Một điểm đáng chú ý nữa là sức bật của thị trường. Sau mỗi đợt khủng hoảng, thị trường giảm sâu thì giai đoạn sau đó thị trường lại hồi phục mạnh mẽ và có sự tăng trưởng nhanh, mạnh trong một thời gian dài. Do đó các hãng hàng không Việt Nam cần nắm bắt, tận dụng để bứt phá trong thời gian tới.

Trong 2 năm qua, ngành hàng không cũng đã thực hiện nhiều dự án đầu tư, nâng cấp hạ tầng cảng hàng không, đặc biệt là cảng hàng không quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Năng lực phục vụ của các cảng hàng không này được cải thiện đáng kể, kịp thời đón đầu sự hồi phục của vận tải hàng không.

+ Cục Hàng không Việt Nam có những giải pháp nào để tiếp tục duy trì và đạt được những kết quả cao hơn nữa trong việc thực hiện mục tiêu kép vừa đảm bảo phòng chống dịch bệnh vừa phục vụ phát triển kinh tế, thưa ông?

- Để ngành hàng không phục hồi và phát triển cần rà soát, điều chỉnh chính sách vận tải hàng không trong giai đoạn hậu COVID-19, đặc biệt là việc điều tiết vận tải hàng không quốc tế để hỗ trợ các hãng hàng không Việt Nam trong việc duy trì, phục hồi sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tăng cường công tác quản lý lực lượng vận tải hàng không Việt Nam về số lượng hãng hàng không tham gia thị trường, quy mô đội tàu bay,... đảm bảo phù hợp với hạ tầng, nguồn nhân lực đặc thù và năng lực giám sát an toàn hàng không của Nhà Chức trách hàng không Việt Nam.

Hoàn thiện công tác điều phối slot để bảo đảm việc sử dụng hiệu quả slot tại các cảng hàng không, giảm tắc nghẽn, chậm chuyến; Đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng cảng hàng không, cải tiến phương thức bay, nhất là các cảng hàng không trọng điểm.

Cuối cùng, công tác quan trọng nhất là tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước về hàng không dân dụng. Trong đó có vận tải hàng không, đặc biệt thể chế hóa, luật hóa các chính sách, cơ chế, giải pháp phát triển,... trong đợt đề xuất sửa đổi Luật Hàng không dân dụng Việt Nam.

+ Xin chân thành cảm ơn Cục trưởng!

Hoàng Lan (Thực hiện)