Trước đó, Báo Nhà báo và Công luận đã có loạt bài phản ánh liên quan đến tình trạng mua bán đất nghĩa trang, thu giá dịch vụ trái quy định tại nhiều nghĩa trang nhân dân trên địa bàn thành phố Hà Nội như: Nghĩa trang nhân dân Trung Lập (phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai), Nghĩa trang nhân dân xã Tứ Hiệp (huyện Thanh Trì), Nghĩa trang nhân dân Nghĩa Lộ - Thọ Vực (tổ 7, 8 phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông), Nghĩa trang nhân dân thôn Cựu (xã Vân Từ, huyện Phú Xuyên) gây bức xúc trong dư luận. Trong đó có việc nhiều cá nhân làm quản trang, Tiểu Ban Quản lý nghĩa trang lợi dụng nhu cầu chôn cất người đã mất (đã chết - PV) đã tiến hành bán mỗi suất mộ có giá đến hàng trăm triệu đồng. Hay có cá nhân lợi dụng có đất ruộng nằm trong quy hoạch nghĩa trang nhân dân tiến hành phân lô, bán mỗi suất mộ có giá hàng chục triệu đồng.

Trong nội dung phản ánh, tại phường Yên Nghĩa, qua điều tra của nhóm phóng viên có trường hợp ông Nguyễn Đình Hảo - người tham gia trong Tiểu Ban Quản lý nghĩa trang tổ 7, 8 (nghĩa trang nhân dân Nghĩa Lộ - Thọ Vực) được phân công làm Quản trang đã “ngã giá” đối với một suất mộ là 80 triệu đồng. Theo ông Hảo, việc bán suất mộ tại nghĩa trang đã được ông bàn bạc với những người nằm trong Tiểu ban và được đồng ý.

Ngay sau khi loạt bài của Báo Nhà báo và Công luận đăng tải đã nhận được sự ủng hộ từ dư luận, bạn đọc; dư luận cũng lên án hành vi mua bán đất nghĩa trang nhân dân trái phép để trục lợi. Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn đã có chỉ đạo Văn phòng UBND TP tiếp nhận thông tin, giao Sở Xây dựng cùng UBND quận, huyện phải rà soát, kiểm tra, có báo cáo đến UBND TP và thông tin, trả lời Báo Nhà báo và Công luận.

Đối với chính quyền các địa phương như UBND phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai hay UBND xã Tứ Hiệp, huyện Thanh Trì đã nhanh chóng tiếp nhận thông tin, mời nhóm phóng viên đến làm việc để ghi nhận trực tiếp, đưa ra những biện pháp chấn chỉnh tình trạng mua bán đất nghĩa trang nhân dân, thu tiền dịch vụ trái quy định. Cùng với đó là cung cấp thông tin, văn bản, biên bản làm việc với những đối tượng có liên quan.

Lãnh đạo UBND phường Yên Nghĩa “ra điều kiện”

Tuy nhiên, tại phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông thì “ngược lại”. Đối với UBND quận Hà Đông, phóng viên đã “năm lần bảy lượt” liên hệ với ông Lê Thành Công - Chánh Văn phòng UBND quận mong có buổi làm việc chính thức, hoặc trả lời từ UBND quận sau phản ánh thì đều chỉ nhận được “lời hứa suông” từ ông Chánh Văn phòng này. Ông Công cho rằng, UBND quận sẽ có văn bản thông tin đến Báo Nhà báo và Công luận về sự việc Báo phản ánh tại phường Yên Nghĩa, nhưng đã hơn 1 tháng trôi qua vẫn “bặt vô âm tín”. Khi phóng viên gượng hỏi thêm về việc chỉ đạo thanh kiểm tra sau phản ánh của báo chí? thì ông Công không trả lời và vẫn luôn nhắc lại 1 điệp khúc “UBND quận sẽ có thông tin bằng văn bản đến Báo”.

Thậm chí, lãnh UBND TP Hà Nội đã có chỉ đạo, Sở Xây dựng Hà Nội cũng có công văn yêu cầu UBND quận Hà Đông báo cáo sự việc sau phản ánh của Báo Nhà báo và Công luận nhưng UBND quận Hà Đông dường như tỏ thái độ “phớt lờ”.

Trước đó, liên quan đến sự việc nêu trên, phóng viên đã đặt lịch làm việc nhưng qua nhiều tháng, UBND quận Hà Đông mới giao phòng Quản lý đô thị chủ trì, phối hợp với phòng Tài chính - Kế hoạch cùng Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tiếp và cung cấp các thông tin liên quan đến công tác quản lý nghĩa trang theo đề nghị của Báo Nhà báo và Công luận. Sau đó, đại diện phòng Quản lý đô thị quận Hà Đông ngoài cung cấp một số văn bản là báo cáo từ UBND các phường trên địa bàn có nội dung “na ná” nhau thì cũng từ chối gặp phóng viên để tiếp nhận thông tin trực tiếp với lý do “bận”.

Sau phản ánh về sự việc tại phường Yên Nghĩa, phóng viên có liên hệ lại với phòng Quản lý đô thị quận Hà Đông thì đại diện Phòng này cho biết, “bất ngờ” với thông tin báo đăng, đáng lẽ phải thông báo trước và cho rằng, chỉ cung cấp thông tin ở công văn giao việc lần trước từ UBND quận. Còn Báo phản ánh nếu muốn được cung cấp thông tin thì đặt lịch tiếp với UBND quận Hà Đông.

Còn đối với UBND phường Yên Nghĩa, sau nhiều lần phóng viên liên hệ với ông Nguyễn Bá Tiến - Chủ tịch UBND phường và bà Đặng Thị Hồng - Phó Chủ tịch UBND phường đều nhận được sự từ chối thẳng thừng “làm việc trực tiếp”, thậm chí bà Hồng còn tỏ ra “hằn học” với phóng viên sau khi đăng bài.

Sau đó, được sự “kết nối” từ phòng Quản lý đô thị quận Hà Đông, ngày 28/6/2023, nhóm phóng viên đã may mắn được gặp trực tiếp ông Nguyễn Bá Tiến và bà Đặng Thị Hồng tại Phòng tiếp công dân của UBND phường Yên Nghĩa (trong phòng có camera ghi hình). Tại đây, thay vì đi vào trọng tâm vấn đề cần xử lí, giải quyết, ông Nguyễn Bá Tiến lại đưa ra cho nhóm phóng viên 2 điều kiện.

Thứ nhất, ông Tiến gợi ý nhóm phóng viên “xuê xoa” cho sự việc, đưa phóng viên điện thoại của mình và nói rằng: "Đây, điện thoại của anh đây, chú muốn như thế nào thì chú ghi ra đây". Khi phóng viên từ chối, ông Tiến tiếp tục nói: "Nếu chú ngại thì chú có thể ghi ra điện thoại của chú".

Nhưng phóng viên tiếp tục từ chối "gợi ý" của vị Chủ tịch UBND phường Yên Nghĩa, nói rằng không thể làm theo gợi ý của ông và đề nghị được trao đổi, làm việc trực tiếp về sự việc thì ông Tiến nói thêm: "Có gì mà không làm? Có cái gì mà không làm? Đấy là tuỳ các em thôi, nếu chú chọn phương án đấy (làm việc về nội dung phản ánh - PV) thì ngồi uống nước thôi".

Sau khi gợi ý nhóm phóng viên không được, ông Chủ tịch UBND phường Yên Nghĩa đưa ra điều kiện thứ hai, đó là nhóm phóng viên muốn cung cấp thông tin thì cầm Giấy giới thiệu, đặt lịch tại Văn phòng UBND và UBND phường sẽ trả lời bằng văn bản. Ông Tiến lấy lý do, ông “kém” trả lời báo chí trực tiếp.

“Về cách làm của anh, báo chí hỏi và anh sẽ trả lời bằng văn bản, anh tiếp báo chí anh rất kém, nên cẩn thận, tránh việc sai ý”, ông Tiến nói.

Mặc dù nói mình kém trong trả lời báo chí trực tiếp nhưng ông Tiến luôn khoe mình đã có thời gian công tác tại Tạp chí Mekong Asean nên am hiểu hiểu báo chí một cách khá tường tận.

Tại cuộc gặp, ông Nguyễn Bá Tiến cũng cho biết, tại UBND phường, qua phân cấp phân quyền đã giao cho bà Đặng Thị Hồng là người trực tiếp phụ trách mảng Văn hoá - Xã hội và đã uỷ quyền toàn bộ việc phát ngôn đối với mảng được phân công cho bà Hồng. Tuy nhiên, khi nhóm phóng viên được đề nghị làm việc, trao đổi thông tin với bà Hồng thì ông Tiến chặn lại: "Không có chỉ đạo của anh thì đừng có nói chị Hồng nói gì cả".

Không thể có sự phối hợp, trao đổi cung cấp thông tin giữa nhóm phóng viên và lãnh đạo UBND phường Yên Nghĩa, nhóm phóng viên đã đặt lịch làm việc, có nội dung kèm theo gửi đến UBND phường này. Sau đó, cán bộ Văn phòng UBND phường cho biết, lãnh đạo UBND phường bận không tiếp phóng viên và UBND phường sẽ trả lời bằng văn bản.

Rà soát, kiểm tra qua loa, trả lời cho xong chuyện?

Mới đây, Báo Nhà báo và Công luận nhận được văn bản số 231/UBND-VHXH ngày 7/7/2023 về việc phúc đáp thông tin báo chí của UBND phường Yên Nghĩa do bà Đặng Thị Hồng – Phó Chủ tịch UBND phường ký. Trong văn bản này, UBND phường Yên Nghĩa cho biết, ông Nguyễn Đình Hảo – người được phản ánh trong bài báo, trước đây, có thời điểm tham gia làm quản trang tại nghĩa trang nhân dân Tổ dân phố 7, 8. Tuy nhiên, thời điểm Báo Nhà báo và Công luận nêu thì ông Nguyễn Đình Hảo làm nghề thợ xây, sửa chữa các công trình nhỏ lẻ (trong đó có xây mộ thuê).

Đối với thông tin này, UBND phường Yên Nghĩa dường như đang có dấu hiệu lấp liếm, bao che cho sai phạm bởi, qua ghi nhận thực tế, người dân đều khẳng định ông Nguyễn Đình Hảo là người làm quản trang tại nghĩa trang nhân dân tổ 7, 8 từ gần 3 năm nay.

Cũng theo nhiều người dân cho biết, nếu ai muốn xây dựng, cải tạo mộ phần hay chôn cất người thân đã mất tại nghĩa trang nhân dân tổ 7, 8 đều phải báo qua ông Hảo, ông này tham gia Chi Hội người cao tuổi địa phương và được cắt cử để làm quản trang.

Phóng viên cũng đã liên hệ với ông Nguyễn Đình Tấn – Tổ trưởng Tổ dân phố 7 cũng là Trưởng Tiểu ban Quản lý nghĩa trang tổ 7, 8. Ông Tấn cho biết, đối với việc người dân muốn cải tạo mộ thì hiện nay sẽ liên hệ trực tiếp với ông. Còn đối với trường hợp của ông Nguyễn Đình Hảo hiện đã cho nghỉ.

Như vậy, có thể thấy, sau phản ánh của báo Nhà báo và Công luận, phải chăng sợ bị liên lụy trách nhiệm mà lãnh đạo phường Yên Nghĩa, Tiểu ban Quản lý nghĩa trang tổ 7, 8 đã “loại bỏ” ông Hảo ra ngoài Tiểu ban?

Cũng trong phần liên hệ làm việc với UBND phường Yên Nghĩa, chúng tôi đã đề nghị được tiếp cận những biên bản kiểm tra, báo cáo của Tiểu ban đến UBND phường sau khi Báo Nhà báo và Công luận phản ánh; báo cáo về công tác quản lý nghĩa trang, công tác thu chi tài chính của Tiểu ban Quản lý nghĩa trang tổ 7, 8 gửi định kỳ đến UBND phường; biên bản làm việc với ông Nguyễn Đình Hảo; quyết định thành lập Tiểu ban Quản lý nghĩa trang tổ 7, 8… thì UBND phường này đều không cung cấp được.

Trong khi đó, sau khi Báo Nhà báo và Công luận phản ánh, ông Nguyễn Đình Hảo còn gọi điện với lời lẽ lăng mạ, chửi bới và thách thức phóng viên: “Mày có giỏi thì về làm cả phường Yên Nghĩa chứ riêng gì chỗ của tao”.

Đặt giả thiết, nếu ông Nguyễn Đình Hảo không phải là người nằm trong Tiểu ban Quản lý nghĩa trang tổ 7, 8 – làm quản trang mà lại có hành vi bán đất nghĩa trang trái phép thì UBND phường Yên Nghĩa đáng lẽ ra phải đề nghị cơ quan Công an vào cuộc điều tra, làm rõ, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Cũng trong trả lời của UBND phường Yên Nghĩa, có phần mộ của người tên Ng. V. Đ mà Báo Nhà báo và Công luận phản ánh là người ngoài địa phương (người Bắc Ninh) nhưng được người thân về mua đất và chôn cất tại nghĩa trang nhân dân tổ 7, 8. UBND phường này cho biết, qua rà soát, kiểm tra nhưng chưa phát hiện phần mộ có tên Ng. V. Đ.

Có thể thấy rằng, UBND phường Yên Nghĩa tỏ ra “ngây ngô” khi kết luận về nội dung này. Bởi phần mộ có tên Ng. V. Đ do nhóm phóng viên viết tắt tên của người đã mất. Trên thực tế, để rà soát phần mộ một cách khách quan, UBND phường Yên Nghĩa nên làm việc cụ thể với nhóm phóng viên, ông Nguyễn Đình Hảo cùng Tiểu ban Quản lý nghĩa trang, sau đó cùng các bên ra hiện trường để ghi nhận. Sau đó, đề nghị cơ quan Công an rà soát hộ khẩu, nhân thân thì sẽ rất rõ ràng. Tuy nhiên, cách rà soát, kiểm tra của UBND phường này dường như chỉ qua loa, trả lời cho xong chuyện?

Qua cách làm việc, trả lời thông tin từ UBND phường Yên Nghĩa, UBND quận Hà Đông có dấu hiệu bưng bít thông tin, lấp liếm cho sai phạm. Báo Nhà báo và Công luận đề nghị UBND TP Hà Nội chỉ đạo quyết liệt, thanh kiểm tra để làm rõ sự việc, xử lý nghiêm minh vi phạm (nếu có) theo quy định của pháp luật.

Báo Nhà báo và Công luận sẽ tiếp tục thông tin.

Nhóm Phóng viên