Các nhà phân tích cho rằng việc Nga thực hiện chiến sự tại Ukraine có thể tạo cho Trung Quốc "cơ hội" để giành ảnh hưởng ở Trung Đông thông qua Sáng kiến Vành đai và Con đường, trong khi Mỹ bị phân tâm ở châu Âu.

Vào tháng 1, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã tổ chức một loạt cuộc hội đàm với các quốc gia vùng Vịnh về hợp tác kinh tế và các vấn đề khu vực, chẳng hạn như thỏa thuận hạt nhân Iran.

Cùng tháng, Syria đã ký một biên bản thoả thuận về Sáng kiến Vành đai và Con đường, khi nước này đang tìm cách tái thiết sau chiến tranh.

Trong khi đó, theo một báo cáo công bố vào tháng 2 của Trung tâm Tài chính & Phát triển Xanh tại Đại học Fudan, Iraq là mục tiêu hàng đầu của Sáng kiến Vành đai và Con đường vào năm 2021, nhận được 10,5 tỷ đô la Mỹ tham gia cho các dự án cơ sở hạ tầng bao gồm một nhà máy điện dầu nặng.

Các nhà phân tích Trung Quốc cũng nhanh chóng chỉ ra cuộc họp hồi tháng Giêng của Bắc Kinh với các thành viên Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) - Ả Rập Xê-út, Kuwait, Oman và Bahrain như một ví dụ về hợp tác kinh tế đang phát triển.

Cả hai bên nhất trí đẩy nhanh các cuộc đàm phán về một hiệp định thương mại tự do và tăng cường quan hệ đối tác chiến lược.

Theo John Calabrese, giám đốc dự án Trung Đông tại Viện Trung Đông ở Washington, hiện nay khi Mỹ đang bận tập hợp các đồng minh để áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Nga, Trung Quốc có thể cố gắng mở rộng các mục tiêu của họ trong khu vực.

Từ lâu, Trung Quốc đã tỏ ra vừa cơ hội vừa thận trọng trong việc can dự vào Trung Đông, Calabrese nói. Cuộc chiến ở Ukraine có thể tạo cơ hội cho Trung Quốc khai thác trọng tâm của nhóm chính sách đối ngoại Biden vào những phát triển ở châu Âu.

Theo Arhama Siddiqa, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Islamabad, cho biết bất chấp cuộc khủng hoảng Ukraine, Trung Quốc sẽ “tiếp tục tập trung vào hợp tác kinh tế” ở Trung Đông theo Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Bà nhận định “Cần lưu ý rằng đồng đô la Mỹ là trung tâm của hệ thống quốc tế, vì vậy [cuộc khủng hoảng Ukraine], cũng như các sự kiện khác, sẽ - hoặc đã thúc đẩy các quốc gia như Trung Quốc và Nga tìm các kênh thay thế cho thanh toán và giao dịch. ,"

Dữ liệu từ ngân hàng Pháp Natixis cho thấy tổng đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc ở Trung Đông và Bắc Phi (MENA) đã giảm đều đặn sau khi đạt đỉnh vào năm 2016 là 22,972 nghìn tỷ USD, giảm xuống còn 288 tỷ USD vào năm 2020.

Bà Siddiqa cho biết cú sốc kinh tế do đại dịch coronavirus đã khiến giá trị đầu tư của Trung Quốc trong khu vực giảm xuống, nhưng dấu chân địa lý của nước này ngày càng mở rộng, lưu ý sự tham gia chính thức của Syria.

Trong khi cuộc chiến Ukraine có thể mở ra cơ hội cho Trung Quốc, các chuyên gia cho biết hầu hết các công ty Trung Quốc có một chương trình nghị sự rất đặc biệt ở Trung Đông.

Theo Alicia Garcia-Herrero, thành viên cấp cao của tổ chức tư vấn châu Âu Bruegel cho biết: “Trung Quốc đang tìm kiếm các nhu cầu cụ thể, chẳng hạn như pin cho xe điện, khí đốt và dầu mỏ hoặc các khoản đầu tư liên quan đến kim loại như đất hiếm. “Trung Quốc cố gắng đảm bảo các nguồn tài nguyên của mình”.

Theo Christoph Nedopil Wang, giám đốc tại Trung tâm Tài chính và Phát triển Xanh của Đại học Fudan, cho biết hầu hết các dự án của Trung Quốc về giá trị ở Trung Đông đều liên quan đến các nguồn tài nguyên như khí đốt và dầu mỏ.

Ông nói: “Cho dù điều này liên quan đến mong muốn đảm bảo năng lượng của Trung Quốc hay đây là một phần của tính toán chính trị chiến lược rộng lớn hơn đều có thể xảy ra,”.

Ông Austin Strange, Chuyên gia về Trung Quốc của Wilson tại Trung tâm Wilson, cho biết nhu cầu của Trung Quốc ở Trung Đông cần được xem xét trong bối cảnh phát triển chiến lược rộng lớn hơn.

Ông nói: “Trung Đông có vẻ quan trọng hơn trong việc thúc đẩy sự hiện diện quân sự toàn cầu của Trung Quốc cả về bán vũ khí và các điểm tiếp cận tiềm năng.

Lê Na (Theo SCMP)