Đập đi xây lại, xóa dấu vết của Donald Trump

Khi Joe Biden bước vào Phòng Bầu dục lần đầu tiên với tư cách là Tổng thống tròn một tháng trước, những chiếc bút của ông đã sẵn sàng. Bên trong một chiếc hộp gỗ tốt, chúng được khắc lên con dấu của tổng thống và dấu chữ ký của ông. Một chi tiết rất nhỏ nhưng được hoàn thành trước khi Biden tuyên thệ nhậm chức.

So với bốn năm trước, bút là một vở kịch nhỏ trong Nhà Trắng của Donald Trump. Những chiếc bút ký mạ vàng mà ông yêu thích phải được đặt gấp trong những ngày đầu tiên, tạo ra một sự căng thẳng không hề nhẹ.

Về những vấn đề sâu sắc hơn nhiều so với một cây bút, Joe Biden muốn chứng minh rằng những ngày tháng của nhiệm kỳ Tổng thống Trump đã kết thúc. Ông muốn chứng tỏ chu kỳ của sự phẫn nộ có thể được kiềm chế và chấm dứt khi xóa hết những di sản của người cũ.

Từ chính sách, biểu tượng và phong cách, từ vấn đề khí hậu trái đất đến những thứ không có trên bàn của Trump, Joe Biden đã thanh trừng chủ nghĩa Trump ngay trong Phòng Bầu dục, tại Nhà Trắng và hầu hết những gì có liên quan đến người tiền nhiệm.

Lần đầu tiên cả nước Mỹ nhìn thấy Joe Biden trong Phòng Bầu dục vài giờ sau khi tuyên thệ nhậm chức. Ông ngồi sau Bàn Kiên quyết với một chiếc mặt nạ, thứ mà ông Trump tránh xa, thậm chí còn sử dụng như một biểu tượng trong cuộc chiến văn hóa và mục tiêu chính trị ngay cả khi hàng nghìn người Mỹ đang chết mỗi ngày vì loại virus mà nếu đeo mặt nạ đúng cách có thể ngăn chặn bi kịch.

Joe Biden đeo mặt nạ tại phòng làm việc trong Phòng Bầu dục tạo nên một thông điệp khác. Tổng thống mong muốn có sự khác biệt mạnh mẽ với người tiền nhiệm trong khi chính quyền của ông phải đối mặt với những cuộc khủng hoảng sâu sắc và khó chữa đang chờ.

Ngay tuần đầu tiên, theo như chiến lược đặt ra từ trước cuộc bầu cử, Joe Biden đã ký một số lượng sắc lệnh kỷ lục, với hơn 40 lệnh hành pháp. Mục đích rất rõ ràng: làm giảm trọng tâm chương trình nghị sự của Trump về nhập cư, đại dịch và hơn thế nữa, trong khi tham gia trở lại các liên minh quốc tế và cố gắng đảm bảo với các đồng minh lịch sử rằng Hoa Kỳ có thể được dựa vào một lần nữa.

Robert Gibbs, thư ký báo chí của Tổng thống Obama, cho biết: “Nội dung ẩn dưới mỗi hình ảnh mà chúng ta đang thấy từ Nhà Trắng là biểu ngữ: Dưới sự quản lý mới”.

"Cho dù thể hiện nó một cách công khai hay tinh tế, thông điệp mà họ đang cố gắng truyền tải, mà không thu hút sự tham gia của cựu tổng thống, là đảm bảo mọi người hiểu rằng mọi thứ bây giờ sẽ hoạt động khác và hy vọng rằng kết quả cũng sẽ khác".

Trong một loạt các hành động điều hành chính phủ ở những tuần đầu tiên của mình, Tổng thống Joe Biden đã đảo ngược đường lối của Trump về môi trường và đặt Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng của Obama vào trung tâm của phản ứng đại dịch, với thời gian đăng ký đặc biệt kéo dài cho chương trình bảo hiểm y tế mà Trump cam kết xóa bỏ.

Thỏa thuận hạt nhân Iran mà người tiền nhiệm của Biden từ bỏ đã trở lại trên bàn ngoại giao. Hoa Kỳ cũng đã trở lại Tổ chức Y tế Thế giới cũng như hiệp định khí hậu Paris.

Những thách thức còn ở phía trước

Joe Biden khởi đầu hoàn toàn không giống như sự hỗn loạn và rắc rối của người tiền nhiệm trong một tháng đầu tiên của. Nhưng còn quá sớm để nhận xét, liệu những thay đổi về phong cách của ông có phù hợp với các chính sách mang lại sự cải thiện rõ rệt từ Donald Trump hay không và một tháng là không đủ dài để đo lường điều đó.

Hơn nữa, thời gian “tuần trăng mật” của Biden có thể sẽ ngắn ngủi ở Washington phân cực cao, với các đảng viên Cộng hòa đã nói rằng ông đã nhượng bộ cánh tả của Đảng Dân chủ.

Việc Joe Biden đảo ngược các chính sách của Donald Trump là điều tương đối dễ dàng. Điều mà cử tri Mỹ và thế giới muốn xem là Tổng thống Biden sẽ thực sự tiến xa đến đâu trong việc thực hiện tốt các mục tiêu khí hậu; liệu ông có chỉ đạo giúp đỡ nhiều hơn cho các nước nghèo hơn trong đại dịch hay không; và liệu những lời nói về tình đoàn kết mới của ông với NATO có thể chỉ kéo dài cho đến khi chính trường Hoa Kỳ rung chuyển tiếp theo hay không.

Ngoài ra, ông Biden phải đối mặt với thực tế rằng trong bốn năm qua, Trung Quốc có mặt để lấp đầy khoảng trống mà Hoa Kỳ để lại về thương mại, và các đồng minh đã học cách ít dựa vào Mỹ hơn trong thời kỳ chính quyền Trump đầy thù địch.

Joe Biden nói “nước Mỹ đã trở lại” ở Hội nghị an ninh Munich và trong cuộc họp thượng đỉnh với các nguyên thủ quốc gia của nhóm G7 cách đây ít ngày, nhưng chắc chắn đó chỉ là tuyên bố khi mà những thách thức địa chính trị tại khu vực châu Á Thái Bình Dương, Trung Đông hay mối quan hệ đang nguội lạnh với Trung Quốc không dễ giải quyết.

Một tháng sau nhiệm kỳ tổng thống của Trump, Joe Biden đã mất cố vấn an ninh quốc gia và sự lựa chọn của mình cho Bộ trưởng Lao động vì một vụ bê bối. Cánh cửa quay vòng của các phụ tá đã bị đốt cháy, thất sủng hoặc bị chê bai đã bắt đầu chuyển động.

Các lực lượng trong bộ máy hành chính đã rò rỉ thông tin và chống lại các chính sách của ông. Các tiết lộ đã xuất hiện về một cuộc điều tra của FBI về các mối liên hệ của chiến dịch của ông với các quan chức tình báo Nga, tiền thân của một cuộc điều tra đặc biệt mà cuối cùng sẽ biến thành cuộc luận tội. Các thẩm phán đã chặn lệnh đình chỉ chương trình tị nạn của ông và cấm du khách đến từ bảy quốc gia đa số theo đạo Hồi.

Tháng đầu tiên của Biden tương đối không có kịch tính, với nhiều lựa chọn trong Nội các của ông đã được thông qua và không có sự sự cố rõ ràng nào giữa các nhân viên của ông ngoại trừ sự ra đi của một nhân viên báo chí Nhà Trắng bị cáo buộc đe dọa thô tục đối với một nhà báo.

Hy vọng vào sự thay đổi

Sau 40 năm ở Washington, tám năm với tư cách là Phó Tổng thống của Obama và hai chiến dịch tranh cử Tổng thống thất bại trước khi thành công, Joe Biden đã dành cả cuộc đời để suy nghĩ về dấu ấn mà ông muốn đạt được với tư cách Tổng thống và làm thế nào để tiếp tục nó.

Phần lớn những gì Joe Biden đã đặt ra là đánh dấu sự thay đổi so với Donald Trump cả về phong cách và nội dung. Tổng thống đảng Dân chủ coi tháng đầu tiên của mình là một tháng để bắt đầu "chữa lành tâm hồn" của quốc gia, sửa chữa nhiệm kỳ Tổng thống và khôi phục Nhà Trắng như một biểu tượng của sự ổn định và đáng tin cậy.

Đã qua rồi những dòng tweet được phát đi tạo ra những cơn sóng, khiến Washington bối rối với những thông báo chính sách ngẫu hứng và những lời hùng biện gây bức xúc. Đã qua rồi những cuộc trao đổi kéo dài, ngoài lề, gây chiến với “kẻ thù của nhân dân”, báo chí chính thống.

Đã qua rồi những dự báo màu hồng về virus, với những lời hứa rằng đất nước đang hồi phục giữa đại dịch.

Trái ngược với người tiền nhiệm của mình, Joe Biden chọn cách chia sẻ với công chúng về đại dịch và hậu quả là sự tàn phá kinh tế, thừa nhận rằng mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn trước khi chúng trở nên tốt hơn.

Tổng thống và nhóm của ông cũng cố tình đặt kỳ vọng thấp - đặc biệt là về tiêm chủng và mở cửa trường học trở lại - sau đó cố gắng giành chiến thắng chính trị bằng cách đánh bại thời gian biểu đó.

Dù bằng cách nào, các thông điệp từ Nhà Trắng cho thấy: Nước Mỹ đang được làm mới mình.

Theo một cuộc thăm dò của Reuters / Ipsos được thực hiện vào giữa tháng Hai, khoảng 56% người Mỹ tán thành hiệu suất Tổng thống của Joe Biden, nhưng chỉ có 20% đảng viên Đảng Cộng hòa đồng ý về điều này. Đây là một con số không cao cũng không thấp, nó nói lên rằng mức độ hài lòng vừa phải của công chúng Mỹ. 

Paul Shumaker, chiến lược gia của đảng Cộng hòa nhận xét “Biden đang tận hưởng kỳ trăng mật, nhưng mọi người đều biết tuần trăng mặt sẽ kết thúc”.

Quả là như vậy, nhưng ít nhất vào lúc này bầu không khí ở Washington đang vô cùng dễ chịu. Những bức tường rào thép gai quanh khu National Mall đã được gỡ bỏ; vật nuôi lại đi lang thang trên bãi cỏ của Nhà Trắng; lửa cũng được nhóm lên trong lò sưởi ở Nhà Trắng. Joe Biden cho biết ông thường bắt đầu một ngày mới bằng cách tập thể dục, pha cà phê và ăn sữa chua hoặc nho khô Bran…