Được đúc vào năm 69 sau Công nguyên, đồng shekel "cực kỳ hiếm" được ước tính trị giá hơn 1 triệu USD, theo văn phòng quận Manhattan, nơi tổ chức lễ hoàn trả đồng xu hồi đầu tuần này.

Động thái này diễn ra 20 năm sau khi các nhà chức trách Israel lần đầu tiên biết được rằng đồng xu bạc đã được phát hiện bởi những kẻ cướp cổ vật ở Thung lũng Ella, phía nam Jerusalem. Đây là một trong những kho lưu trữ tiền xu được tìm thấy bởi những kẻ trộm trong khu vực, nơi có nhiều địa điểm khảo cổ quan trọng.

Các nhà điều tra cho biết đồng xu này đã được bán trên chợ đen trước khi được buôn lậu sang Anh qua Jordan. Sau đó nó được xuất khẩu sang Mỹ bằng cách sử dụng giấy tờ giả. Vào năm 2017, các nhân viên An ninh Nội địa đã thu giữ đồng xu ở Denver, Colorado - nơi sau đó nó được đưa ra đấu giá.

"Bất chấp sự phức tạp của cuộc điều tra này, nhóm công tố viên, nhà phân tích và đặc vụ của chúng tôi làm việc với các nhà chức trách Israel để có thể truy tìm cổ vật này chỉ trong vài tháng", công tố Manhattan, Alvin L. Bragg, cho biết trong một tuyên bố. 

Vương quốc Judaea nằm dưới sự kiểm soát của La Mã từ năm thứ 6 sau Công nguyên, song sau đó đã thực hiện một loạt cuộc nổi dậy được gọi là Chiến tranh Do Thái-La Mã. Đồng tiền có niên đại vào năm thứ tư của Cuộc nổi dậy lần thứ nhất, còn được gọi là Cuộc nổi dậy của người Do Thái vĩ đại, bắt đầu vào năm 66 sau Công nguyên.

Người La Mã đã cho phép đúc và lưu hành một số đồng tiền địa phương nhất định ở các vùng trong đế chế của mình, bao gồm cả Judaea. Cơ quan Quản lý Cổ vật Israel (IAA) cho biết các thủ lĩnh phiến quân đã khắc "họa tiết Do Thái" lên các đồng tiền của đế chế La Mã, để che mắt hoàng đế.

Một thông cáo báo chí của IAA mô tả hành động này là "một tuyên bố độc lập của người Do Thái trên đất Israel, một tuyên bố chống lại đế chế hùng mạnh sừng sững trước mặt họ".

IAA nói rằng họ chỉ biết đến một đồng shekel khác được Bảo tàng Anh mua lại vào những năm 1930. Họ tin rằng chỉ có "khoảng 3 người" đang sở hữu những đồng shekel khác.

Hoàng Nam (theo CNN)