Quốc hội Nhật Bản đã phê duyệt việc tham gia thỏa thuận thương mại tự do lớn nhất thế giới, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) vào thứ 4 khi các bên ký kết mong muốn thỏa thuận này có hiệu lực từ đầu năm tới.

Động thái này diễn ra một ngày sau khi Trung Quốc kêu gọi phê chuẩn thỏa thuận để thúc đẩy nền kinh tế ở châu Á - Thái Bình Dương.

RCEP do Trung Quốc hậu thuẫn đã được ký kết vào tháng 11 năm ngoái và bao gồm 10 thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (Asean) cùng với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand. Bằng cách loại bỏ thuế quan đối với 91% hàng hóa, RCEP sẽ tạo ra một khu vực thương mại tự do bao gồm gần một phần ba nền kinh tế, thương mại và dân số thế giới.

Đây cũng sẽ là thỏa thuận thương mại đầu tiên có sự tham gia của Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc và diễn ra khi ba nước đang đấu tranh để đàm phán một thỏa thuận thương mại tự do ba bên.

Trung Quốc đã phê chuẩn hiệp ước vào tháng 3 khi Bộ Thương mại cho biết tất cả các thành viên của RCEP đang có kế hoạch phê chuẩn thỏa thuận vào cuối năm để có hiệu lực từ năm 2022.

Nhật Bản kỳ vọng hiệp định thương mại sẽ thúc đẩy tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này tăng 2,7% và tạo ra 570.000 việc làm.

Thái Lan và Singapore cũng đã phê chuẩn hiệp định này. Thỏa thuận sẽ có hiệu lực sau 60 ngày kể từ khi 6 trong số các thành viên ASEAN và 3 quốc gia ngoài ASEAN phê chuẩn thỏa thuận.

Tại cuộc họp của Ủy ban Kinh tế và Xã hội của Liên hợp quốc về Châu Á và Thái Bình Dương hôm thứ 3, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Ma Zhaoxu đã kêu gọi các nỗ lực gắn bó với hội nhập kinh tế khu vực và bảo vệ hệ thống thương mại đa phương.

Ông Ma nói: “Trung Quốc đã dẫn đầu trong việc phê chuẩn RCEP và sẵn sàng thúc đẩy với tất cả các bên để sớm có hiệu lực và thực thi”. Ông Ma cũng nhắc lại sự quan tâm của Trung Quốc trong việc tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) do Nhật Bản dẫn đầu, hiệp định này cởi mở hơn và đòi hỏi các tiêu chuẩn cao hơn về thương mại, đầu tư, cạnh tranh và bảo hộ lao động so với RCEP.

Ông nói thêm: “Chúng tôi sẵn sàng tích cực xem xét việc tham gia CPTPP để tạo ra một động lực mới cho hội nhập kinh tế của khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Ấn Độ là một trong những thành viên sáng lập RCEP nhưng đã bỏ qua tất cả các cuộc đàm phán từ tháng 11 năm 2019 vì lo ngại rằng thâm hụt thương mại của nước này với Trung Quốc sẽ tăng lên.

Vào tháng 6 năm ngoái, các nhà nghiên cứu tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson đã phát hiện ra rằng RCEP, một thỏa thuận thương mại mất 7 năm để đàm phán, sẽ khiến thu nhập thực tế của Trung Quốc tăng thêm 0,4% vào năm 2030, trong khi cuộc chiến thương mại với Mỹ sẽ cắt giảm. 1,1% thu nhập của nước này, nếu sự thù địch vào thời điểm đó vẫn tồn tại.

Tuy nhiên, một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2019 bởi các nhà nghiên cứu tại Đại học Queensland và Bộ Tài chính Indonesia cho thấy RCEP sẽ chỉ bổ sung thêm 0,08% GDP vào nền kinh tế Trung Quốc vào năm 2030. Trong cùng thời gian, cuộc chiến thương mại với Mỹ sẽ khiến GDP của Trung Quốc bị cắt giảm 0,32%.

Các nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS) lạc quan hơn một chút về triển vọng của RCEP đối với nền kinh tế Trung Quốc, ước tính rằng trong 10 năm, thỏa thuận thương mại này sẽ thêm 0,22% vào tăng trưởng GDP thực và 11,4% vào tổng xuất khẩu của Trung Quốc, nên lộ trình tự do hóa thương mại diễn ra theo kế hoạch.

Tháng trước, Wang Shouwen, Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc, cho biết các thành viên của hiệp ước thương mại châu Á - Thái Bình Dương đang hướng tới việc hiệp định này có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2022.

Wang nói: “Trung Quốc đã đi đầu trong việc phê chuẩn RCEP, nhấn mạnh tầm quan trọng to lớn và sự hỗ trợ đầy đủ từ chính phủ Trung Quốc để sớm thực hiện thỏa thuận.”

“Thỏa thuận sẽ mang lại cơ hội cho đầu tư nước ngoài và xuất khẩu dịch vụ của Trung Quốc, nó cũng sẽ giúp Trung Quốc lấy thoải thuận trên làm quy chuẩn để so sánh với các quy tắc kinh tế và thương mại cấp cao quốc tế, đẩy nhanh việc mở cửa thể chế.”

Huy Hoàng