Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan - Tổng cục Hải quan cho biết, qua công tác kiểm tra, giám sát, quản lý khi làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu và kiểm tra sau thông quan, thanh tra của cơ quan hải quan đã phát hiện các phương thức, thủ đoạn gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa.

Hàng hóa sản xuất tại nước ngoài nhưng khi nhập về Việt Nam đã ghi sẵn dòng chữ “Made in Vietnam”, “sản xuất tại Việt Nam”, “xuất xứ Việt Nam” hoặc ghi trên sản phẩm và bao bì, phiếu bảo hành thể hiện bằng tiếng Việt các thông tin về nhãn hiệu, địa chỉ trụ sở doanh nghiệp, trang web, trung tâm bảo hành tại Việt Nam để tiêu thụ nội địa hoặc xuất khẩu... Đó là các phương thức, thủ đoạn gian lận, giả mạo xuất xứ hàng Việt Nam được Tổng cục Hải quan cung cấp tại buổi họp báo.  

Cũng theo Tổng cục Hải quan, một số cá nhân thành lập nhiều công ty, mỗi công ty nhập khẩu một số cụm linh kiện, phụ tùng hoặc bộ phận tháo rời để lắp ráp hoặc bán cho công ty khác thực hiện gia công, lắp ráp công đoạn đơn giản không đáp ứng tiêu chí xuất xứ theo quy định nhưng ghi sản xuất tại Việt Nam hoặc xuất xứ Việt Nam để tiêu thụ tại thị trường trong nước nhằm đánh lừa người tiêu dùng hoặc xuất khẩu. Ngoài ra, có phương thức gian lận khác nữa là hàng hóa có xuất xứ từ nước ngoài chuyển tải qua Việt Nam để hợp thức hóa hồ sơ hoặc xin cấp giấy chứng nhận xuất xứ sau đó xuất khẩu sang nước thứ ba.

Trước thực tế này, Hải quan Việt Nam đã phối hợp với Hải quan các nước trong việc trao đổi thông tin xác minh về việc gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp nhằm ngăn chặn tình trạng hàng hóa nhập khẩu có xuất xứ từ nước ngoài trung chuyển qua Việt Nam gian lận, giả mạo xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu hoặc tiêu thụ tại thị trường nội địa gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

Cụ thể, từ năm 2016 đến tháng 6 năm nay, Hải quan các nước đã gửi 286 yêu cầu xác minh liên quan đến nguồn gốc xuất xứ đối với các lô hàng nhập khẩu từ Việt Nam tập trung vào các mặt hàng nông sản như nấm, hành, măng. Hải quan Việt Nam đã gửi 13 yêu cầu xác minh nguồn gốc xuất xứ liên quan đến mặt hàng nhôm, nông sản…

Tuy nhiên, ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục giám sát Quản lý nhà nước về hải quan, Tổng cục Hải quan cho biết, hiện các quy định về xử phạt các hành vi liên quan đến gian lận xuất xứ, giả mạo nhãn mác hiện nay còn nhẹ chưa tương xứng với hành vi vi phạm làm ảnh hưởng đến việc hàng hóa Việt Nam xuất khẩu. 

Tại buổi họp báo, nhiều câu hỏi đã được đặt ra về việc bất cập chính sách nhìn từ vụ Asanzo. Ông Âu Anh Tuấn cho rằng những trường hợp như của Asanzo hiện nay diễn ra nhiều. Do vậy, trong thời gian tới cần hoàn thiện chính sách để có cơ sở pháp lý điều chỉnh những trường hợp tương tự. 

“Phía hải quan đang phối hợp với quản lý thị trường và các cơ quan liên quan thực hiện kiểm tra, thanh tra đối với các dấu hiệu mà phương tiện thông tin đại chúng đã nêu về sản phẩm của Asanzo trong thời gian qua. Sau khi có kết quả sẽ báo cáo Thủ tướng và công khai trên các phương tiện đại chúng”, ông Tuấn cho biết thêm. 

Hải quan sẽ tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra xuất xứ đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc nhưng trên nhãn hàng hóa thể hiện “Made in Vietnam” tại công văn số 3083/TCHQ-GSQL ngày 20/5/2019; tăng cường kiểm tra hoạt động tạm nhập, tái xuất tại công văn số 4307/TCHQ-GSQL ngày 28/6/2019. Đồng thời xem xét chuyển luồng kiểm tra thực tế hàng hóa đối với nhóm mặt hàng này để kiểm soát chặt chẽ xuất xứ hàng hóa.

Về phương hướng, giải pháp, đại diện cơ quan Hải quan nhấn mạnh, toàn ngành đã xây dựng, ban hành và chỉ đạo thực hiện quy trình kiểm tra, giám sát, kiểm soát hàng hóa có nguy cơ gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa, chuyển tải bất hợp pháp trong đó quy định cụ thể trách nhiệm, sự phối hợp của các đơn vị nghiệp vụ thuộc Tổng cục. Các Cục Hải quan các tỉnh, thành phố tăng cường công tác kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu khi làm thủ tục hải quan nhằm ngăn chặn tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa, chuyển tải bất hợp pháp.

 Cơ quan Hải quan cũng mở rộng điều tra các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu mặt hàng gỗ ván ép, gỗ dán có số lượng tăng đột biến, bên cạnh đó tiếp tục điều tra xác minh làm rõ hành vi vi phạm đối với các công ty trên để xử lý theo theo quy định pháp luật; tiếp tục đẩy mạnh thu thập thông tin, kiểm tra đối với các lô hàng có dấu hiệu nghi vấn giả mạo C/O, đối với một số mặt hàng trọng điểm có kim ngạch xuất, nhập khẩu lớn…

L.D