Nỗ lực làm mới

Tối 9/3/2022, tại Hà Nội, hơn 1.000 đại biểu và khách mời tham dự Đại hội đại biểu phụ nữ toàn quốc lần thứ XIII đã có mặt tại Khu du lịch sinh thái Tuần Châu Hà Nội (Sài Sơn - Quốc Oai - Hà Nội) để thưởng thức Chương trình biểu diễn nghệ thuật thực cảnh “Tinh hoa Bắc bộ”. Đây cũng là sự kiện đánh dấu sự trở lại của “Tinh hoa Bắc bộ” sau một thời gian dài phải tạm dừng vì dịch bệnh.

Theo ông Đỗ Việt Anh - Phó TGĐ Công ty Cổ phần Tuần Châu Hà Nội, “Tinh hoa Bắc bộ” là vở diễn thực cảnh quy mô lớn, được Tuần Châu Hà Nội thai nghén từ năm 2015. Sau 2 lần gián đoạn vì dịch bệnh tổng cộng hơn 1 năm, lần trở lại này, vì “Tinh hoa Bắc bộ” đã “quá hay” nên kịch bản vẫn được giữ nguyên. Tuy nhiên, Tuần Châu Hà Nội cũng không vì thế mà thỏa mãn, ê-kíp làm vở vẫn luôn tập trung nâng cao hơn trình độ diễn xuất của diễn viên, để làm sao đạt đến độ tự nhiên và chân thật nhất.

Ông Việt Anh cho biết thêm, lần trở lại này, “Tinh hoa Bắc bộ” có một số diễn viên chuyên nghiệp tham gia vở diễn là nhân sự mới. Nhưng do có nền tảng cơ bản tốt và được chuẩn bị kỹ lưỡng nên vở diễn đã rất thành công, nhận được phản hồi tích cực từ các đại biểu.

Ấn tượng về sự dàn dựng công phu, hoành tráng của vở diễn cũng như về dàn diễn viên không chuyên hùng hậu, đó là cảm tưởng của bà Trịnh Thị Thanh - Phó Chủ tịch Hội LHPN TP.HCM.

“Hoạt động bên lề này đã để lại dấu ấn khó quên với các đại biểu dự Đại hội. Chúng tôi được ngắm nhìn lại những nét văn hóa ngày xưa, những nét đặc trưng cho tinh hoa của Bắc Bộ. Sau khi được xem trực tiếp chương trình, chúng tôi sẽ có thông tin lan tỏa đến cán bộ, hội viên, trước hết là ở TP.HCM, nếu có dịp đến Hà Nội, hãy xem “Tinh hoa Bắc bộ”” - bà Thanh chia sẻ.

Là người đi nhiều nơi, chứng kiến nhiều điều lạ nhưng ông Phạm Ngọc Anh - Chủ tịch HĐQT Viet Future cũng rất bất ngờ khi “đến bây giờ” mới được biết một nơi chỉ cách trung tâm Hà Nội 20 phút di chuyển lại được đầu tư bài bản, tráng lệ và chuyên nghiệp cho một vở diễn đến vậy.

“Tôi nghĩ không chỉ khách nước ngoài mà ngay cả người dân Việt Nam cũng cần phải xem “Tinh hoa Bắc bộ” để hiểu thêm, yêu thêm đất nước và con người Việt Nam”, ông Phạm Ngọc Anh hào hứng nói.

Độ “hot” chưa hề giảm

Chia sẻ về những nét đặc sắc nhất của “Tinh hoa Bắc bộ”, ông Đỗ Việt Anh cho hay, vở diễn được chia làm 6 phần: Thi ca, Cõi Phật, Hoài cổ, Nhạc họa, An vui và Ngày hội. Mỗi phần lại thể hiện cho văn hóa, tín ngưỡng, tinh thần của người Việt trong lao động, học vấn, tri thức, hội hè cùng các lĩnh vực nghệ thuật như điêu khắc, kiến trúc. Nếu chia nhỏ hơn, vở diễn bao gồm 18 tiểu tiết mục nối đuôi nhau, tất cả đều có thể coi là đặc sắc, tinh túy, phản ánh mọi mặt đời sống người Việt xa xưa.

Trong suốt vở diễn, từng bối cảnh lần lượt hiện ra với âm thanh côn trùng, tiếng hò, tiếng khua mái chèo trên mặt nước. Người dân quăng lưới bắt cá, những cô thôn nữ mặc áo yếm tát nước đầu đình, trai gái đối đáp, ngư phủ đi câu, trẻ con đọc vè, sĩ tử mang lều chõng đi thi và được lên kinh đô diện kiến nhà vua…

Đặc biệt, có một số phân cảnh theo ông Việt Anh được khán giả đánh giá là thời khắc đẹp nhất của vở diễn như màn tắm sen và đối đáp trong phần Thi ca; cảnh sĩ tử đi thi và luyện tập võ nghệ trong phần Hoài cổ; cảnh tố nữ vận trang phục xưa bước ra từ những bức tranh “Tứ bình” nổi tiếng và cả hình ảnh Thiền sư Từ Đạo Hạnh bước ra từ ánh hào quang giữa tiếng đồng vọng của quá khứ, hiện tại và tương lai…

“Cộng với âm thanh tân kỳ, ánh sáng huyền ảo tân tiến, hiện đại và những loại đạo cụ sân khấu dưới nước xuất hiện bất ngờ, đúng lúc gây ấn tượng mạnh mẽ cho khán giả. Chính vì thế mà “Tinh hoa Bắc bộ” được coi là vở diễn thực cảnh đáng xem nhất”, ông Việt Anh nhấn mạnh.

Nói thêm về sức hút của “Tinh hoa Bắc bộ”, ông Ngô Hữu Nhựt - Giám đốc điều hành Khu du lịch sinh thái Tuần Châu Hà Nội cho biết, từ lâu, du khách đến đây đều muốn thưởng thức “Tinh hoa Bắc bộ”. Vì tình hình dịch bệnh mà vở diễn đã bị tạm dừng diễn khá lâu, điều này khiến nhiều khán giả mong nhớ và đã liên hệ với đơn vị qua fanpage và qua hotline để hỏi về ngày “Tinh hoa Bắc bộ” chính thức được diễn trở lại.

Theo ông Nhựt, để sẵn sàng cho giai đoạn du lịch mở cửa trở lại, “Tinh hoa Bắc bộ” đã có sự chuẩn bị từ đầu tháng 2/2022 bằng việc bảo trì lại hệ thống, lên kế hoạch tập luyện cho diễn viên... Ông Nhựt tiết lộ, “Tinh hoa Bắc bộ” sẽ chính thức trở lại với show diễn ngày 2/4 tới đây và sau đó dự kiến sẽ có các buổi diễn định kỳ vào mỗi dịp cuối tuần.

Khi diễn viên “không chuyên” vào vai “chuyên nghiệp”

Là một vở diễn lớn với dàn diễn viên không phải chuyên nghiệp chiếm đến 2/3 trong tổng số 250 diễn viên, hậu trường sản xuất “Tinh hoa Bắc bộ” cũng có nhiều điều thú vị. Theo đạo diễn Hoàng Nhật Nam, sân khấu thực cảnh “Tinh hoa Bắc bộ” được thực hiện trên mặt nước rộng 4.300m².

Tại đây, không gian ước lệ của sân khấu truyền thống được mở rộng, đưa đến một ngôn ngữ sân khấu hoàn toàn mới mẻ, mang lại một trải nghiệm chân thực nhất đến với khán giả. Tuy nhiên, cũng chính vì sử dụng những hình ảnh, bối cảnh thực tế nên ảnh hưởng của thời tiết đến việc tập luyện và biểu diễn của diễn viên là không nhỏ.

“Sân khấu thực cảnh lấy cảnh thật, không gian thật, vận dụng những điều kiện thiên nhiên vào vở diễn nhưng chính vì vậy chúng tôi phải tập trong những cơn mưa, trên mặt nước những ngày giá rét, đây là điều bất lợi cho diễn viên và những anh em trong ê-kíp”, đạo diễn Hoàng Nhật Nam chia sẻ.

Đặc biệt, trong “Tinh hoa Bắc bộ” có khoảng 150 diễn viên là những người nông dân khu vực Quốc Oai, họ đảm nhận việc thể hiện những cảnh sinh hoạt xưa của vùng Bắc bộ như xay lúa, chèo thuyền, gặt hái, tát nước… Có những người vào vai ngư phủ, mõ, lính canh, sĩ tử, vua quan…

Đạo diễn Hoàng Nhật Nam cho hay, ban đầu, anh đã rất lo lắng các diễn viên nông dân không thể diễn tốt. Nhưng cuối cùng lo lắng đó đã được giải tỏa, bởi phần lớn những cảnh diễn đối với người nông dân là những hoạt động họ đã làm hàng ngày, khi lên sân khấu họ diễn rất tự nhiên. Điều thú vị nữa là, chính vì nét hồn nhiên, chất phác, không màu mè, kỹ thuật của dàn diễn viên không chuyên lại khiến khán giả nước ngoài rất thích thú.

Nói về việc trở thành “diễn viên” của mình, những người nông dân Sài Sơn chia sẻ rất hồn nhiên. Anh Tô Văn Đức cho hay, anh chỉ tập mất chừng hơn 1 tuần cho nhân vật mõ. “Lúc đầu thấy khó, nhưng khi làm được rồi thì bình thường. Sau nữa thì nó như bản năng tự phát ra thôi”, anh Đức tiết lộ.

Chị Nguyễn Thị Hằng thì cho biết, các vai quần chúng như đánh đó, rước cờ, tát nước… các chị làm được ngay, chỉ tập kỹ trong việc phối hợp sao cho ăn ý, đồng đều. Riêng việc điều khiển con rối nước, chị phải học khá nhiều. Còn bà Tạ Thị Tuất thấy “vui, thoải mái, tự hào” khi được tham gia vở diễn, việc diễn xuất đối với bà thì “bình thường, các vai như nhau cả”.

Chia sẻ thêm về hậu trường vở diễn, ông Việt Anh bật mí rằng, các vai diễn đều có thể thay thế trong mỗi show diễn. Chẳng hạn nhân vật mõ đã có lần danh hài Xuân Bắc thủ vai, vai vua do lão nông Nguyễn Văn Tình ở Sài Sơn, Quốc Oai thể hiện, cũng có lần do diễn viên chuyên nghiệp Trung Anh đảm nhiệm. “Nhìn ở góc độ nào đó, có thể nói, tất cả các vai diễn trong “Tinh hoa Bắc bộ” đều “không chuyên” khi họ đều có thể “bị” thay thế. Điều này khiến vở diễn luôn có được nét mới mỗi lần lên sân khấu”, ông Việt Anh dí dỏm nói.

Thế Vũ