Cụ thể, trong văn bản của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), doanh nghiệp này báo cáo: 37 toa xe nhập khẩu tự hành phục vụ hành khách loại Kiha 40 và Kiha 48 là do Công ty Đường sắt Đông Nhật Bản (JR East) loại biên, đã ngừng khai thác.

Cũng theo tờ trình, VNR kiến nghị Thủ tướng cho phép doanh nghiệp này được đăng kiểm toàn bộ các toa xe nhập khẩu sau khi cải tạo, sửa chữa để vận dụng, khai thác trên đường sắt Việt Nam theo quy định của quy chuẩn Việt Nam.

"Sau khi được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương, VNR sẽ triển khai các thủ tục nhập khẩu, sửa chữa cải tạo toa xe phù hợp với quy chuẩn Việt Nam; vận dụng khai thác an toàn, hiệu quả loại toa xe trên theo đúng quy định của pháp luật", nguồn tin trên cho biết.

Được biết, JR East - đối tác của VNR - thông báo sẽ ngừng khai khác một số toa xe tự hành diesel DMU loại Kiha 40 và Kiha 48 để chuyển sang dòng xe mới hơn. VNR cho hay, JR East sẵn sàng chuyển giao miễn phí cho tổng công ty này 37 toa xe nếu có nhu cầu. Nhưng phía Việt Nam sẽ chịu các chi phí liên quan nhà nhập khẩu, cải tạo toa xe phù hợp với quy Việt Nam.

Cũng theo VNR, các toa xe được sản xuất từ năm 1979-1982, có trang bị ghế mềm, điều hòa không khí với công suất 68-82 chỗ ngồi, 28-34 chỗ đứng, vận hành với tốc độ tối đa 95 km/h trên các tuyến đường sắt khổ 1.067 mm của Nhật Bản. Các toa xe có thể vận hành độc lập hoặc dễ dàng ghép nối thành đoàn xe với quy mô tùy theo nhu cầu sử dụng.

Ngoài ra, VNR cho biết, sau khoảng 40 năm vận hành, cả hai loại toa xe Kiha 40 và Kiha 48 không gặp bất cứ vấn đề nghiệm trọng về an toàn và chất lượng.

Những năm qua, Nhật Bản đã chuyển giao hàng trăm toa xe DMU và EMU đã qua sử dụng cho đường sắt các nước trong khu vực Đông Nam Á gồm Myanmar, Indonesia và Phillipines để vận dụng, khai thác phục vụ vận tải hành khách.

VNR cho biết thêm, tổng công ty này cũng đang sử dụng toa xe truyền thống với đoàn tàu gồm một đầu máy kéo hoặc đẩy đoàn toa xe. Việc thành lập, dồn dịch đoàn tàu do vậy thường mất thời gian, tốn kém chi phí và ảnh hưởng đến năng lực khai thác vốn đã khá hạn chế tại các khu ga.

Việc nhập các toa xe DMU đã qua sử dụng, theo VNR, nhằm để cải tạo phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam và vận dụng, khai thác phục vụ vận tải hành khách trên đường sắt Việt Nam sẽ đem lại nhiều lợi ích như giảm đáng kể chi phí đầu tư đóng mới toa xe; tạo điều kiện cho việc nghiên cứu, phát triển công nghệ mới phục vụ việc đóng mới, vận dụng rộng rãi loại toa xe tự hành để chở khách trên đường sắt Việt Nam trong tương lai; tạo điều kiện phát triển cơ khí đường sắt để cung cấp các sản phẩm phục vụ đường sắt quốc gia và đường sắt đô thị.

Theo quy định tại Nghị định 65/2013/NĐ-CP ngày 12/5/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đường sắt, đối với phương tiện giao thông đường sắt nhập khẩu đã qua sử dụng chỉ được nhập khẩu phương tiện đã qua sử dụng không quá 10 năm đối với toa xe chở khách, đầu máy, toa xe đường sắt đô thị.

Đối với niên hạn toa xe, Nghị định 65/2018/NĐ-CP quy định toa xe chở khách chạy trên chính tuyến của đường sắt quốc gia, đường sắt chuyên dùng, đường sắt đô thị không quá 40 năm.

Đối chiếu các quy định này, các toa xe DMU nói trên đều được sản xuất cách đây gần 40 năm, do đó sẽ không được phép nhập khẩu vào Việt Nam và vận dụng, khai thác trên các tuyến đường sắt quốc gia.