Tuy chỉ là một kênh thông tin tham khảo nhưng Báo cáo đánh giá chất lượng hoạt động xây dựng và thi hành pháp luật của các bộ liên quan đến doanh nghiệp (LDEA) năm 2010 vừa được công bố vẫn khiến nhiều người phải giật mình.

Nhóm nghiên cứu LDEA đã gửi câu hỏi và phiếu khảo sát tới 124 hiệp hội và đại diện của 770.000 doanh nghiệp trên toàn quốc đối với 14 bộ nằm trong diện khảo sát. Việc chấm điểm các bộ dựa trên 4 tiêu chí: tính minh bạch, tính thống nhất, tính ổn định, tính phù hợp.

Là những cơ quan giúp Chính phủ hoạch định và thực thi chính sách nhưng đáng nói là, chất lượng hoạt động xây dựng và thi hành pháp luật chung của cả 14 bộ là không cao.

Sự quan liêu, cửa quyền từ nhân viên những cơ quan công quyền thể hiện khá rõ trong kết quả LDEA 2010. Khi có khó khăn vướng mắc từ “phía dân” gửi tới, các bộ ít khi có thông tin phản hồi. Nếu có trả lời thì thời gian chờ đợi cũng rất lâu, có trường hợp mất tới… hai năm mới có lời đáp. Bên cạnh đó không phải tất cả nội dung trả lời đều khiến các hiệp hội hài lòng.

Đây là lần đầu tiên, các hiệp hội, các doanh nghiệp mới “được quyền” chấm điểm những cơ quan Nhà nước mà mình thường trực tiếp tiếp xúc. Song có điều rất đáng nói là, ngoại trừ những con số cụ thể được đưa ra thì những vấn đề mà doanh nghiệp và người dân chưa hài lòng lại không có gì mới mẻ. Vì vậy, kỳ vọng đây sẽ là động lực để các cơ quan Nhà nước có một sự chuyển biến tức thời và những nhà hoạch định chính sách phải xem lại chính mình có vẻ là hơi viển vông.

Tuy nhiên, dù sao đây cũng là một hoạt động rất hữu ích trong bối cảnh mức độ cầu thị của các bộ nói chung là yếu, văn hóa đối thoại giữa nhà nước và các doanh nghiệp còn chưa phổ biến, việc góp ý xây dựng văn bản pháp luật còn hình thức.

Ở nhiều nước, việc xây dựng pháp luật thường có hẳn một cơ quan chuyên môn hoặc nó được giao cho các hội, hiệp hội. Còn ở nước ta phần lớn những đạo luật đều do những bộ ngành liên quan soạn thảo và trình dự án luật- điều đó dẫn đến tình trạng luật làm ra đều… có lợi cho cơ quan soạn thảo và không thuận lợi cho ngành khác, đối tượng khác.

Để chính sách, pháp luật hợp lý và đi vào cuộc sống cần thêm rất nhiều sự đối thoại giữa cơ quan quản lý và các doanh nghiệp. Và đại diện của các doanh nghiệp (hiệp hội) cần được chủ động tham gia vào hoạt động xây dựng pháp luật. Đó mới là những việc làm thực chất và cần thiết. Nếu không, những con số khảo sát như trên rất dễ rơi vào quên lãng.

PV