Hy vọng của Úc về việc tham gia một hiệp định thương mại tự do với Liên minh châu Âu đã rơi vào thế khó khi Chủ tịch Ủy ban EU, Ursula von der Leyen, yêu cầu Úc giải thích hành vi của mình trong động thái bảo vệ nước thành viên EU là Pháp.

Trước đó, chính phủ của Thủ tướng Morrison tuyên bố hủy hợp đồng tàu ngầm trị giá 90 tỷ USD với Pháp và ký kết “quan hệ đối tác mãi mãi” với Mỹ và Vương quốc Anh trong một thỏa thuận quốc phòng mới có tên Aukus vào cuối tuần trước.

Người Pháp tuyên bố đã bị 'che mắt' trước thông báo này. Bất chấp những nỗ lực làm dịu căng thẳng ngoại giao, người Pháp đã triệu hồi đại sứ của họ và yêu cầu EU xem xét lại sự tham gia của Úc trong một thỏa thuận thương mại tự do với EU.

Trong khi các cuộc đàm phán thương mại với Úc dự kiến ​​sẽ tiếp tục theo kế hoạch, bà Von der Leyen cho biết Úc có một số giải trình cần làm trước.

“Một trong những quốc gia thành viên của chúng tôi đã bị đối xử theo cách không thể chấp nhận được, vì vậy chúng tôi muốn biết điều gì đã xảy ra và tại sao,” bà von der Leyen nói trong một cuộc phỏng vấn với CNN. “Vì vậy, trước hết bạn phải làm rõ điều đó, trước khi bạn tiếp tục công việc kinh doanh như bình thường”.

Chủ tịch Ủy ban Thương mại Quốc tế của Nghị viện Châu Âu, Bernd Lange, tiếp tục chủ đề đó trong một cuộc phỏng vấn với ABC vào thứ Ba.

“Đó thực sự là một tình huống không mấy tốt đẹp mà nước Pháp đang phải đối mặt”, ông nó thêm rằng ông mong đợi được thấy “một số lời xin lỗi, động thái giảm leo thang tình hình từ chính phủ Úc”.

Thủ tướng Scott Morrison, người đang ở New York trong cuộc gặp đầu tiên với Tổng thống Biden, cho biết “không có cơ hội nào vào lúc này” cho các cuộc nói chuyện riêng của ông ấy với Macron.

“Tôi chắc chắn rằng cơ hội sẽ đến đúng lúc”, ông Morrison nói. “Hiện tại, tôi hiểu sự thất vọng và họ đang làm việc thông qua các cuộc tham vấn khi đại sứ của họ trở lại Paris và chúng tôi sẽ kiên nhẫn với điều đó”.

Morrison cho biết ông đã lắng nghe ý kiến ​​của người đứng đầu Ủy ban đối ngoại của Ủy ban châu Âu Josep Borrell về việc này vào tuần trước, khi nói đến sự tham gia của Úc vào hiệp định thương mại tự do EU.

Trong khi sự tức giận của Pháp tiếp tục âm ỉ, các nhà ngoại giao của Úc đã cố gắng hết sức để trấn an các đối tác của Úc ở Ấn Độ - Thái Bình Dương rằng thỏa thuận Aukus sẽ không ảnh hưởng đến khu vực.

Thủ tướng Morrison đã nói chuyện với Tổng thống Indonesia, Joko Widodo, trên đường đến New York để “đảm bảo với ông ấy về các lĩnh vực quan tâm chính của Indonesia” bao gồm cả việc Úc sẽ “duy trì tất cả các nghĩa vụ của chúng tôi theo hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân...". Và thỏa thuận Aukus “sẽ đóng góp vào hòa bình, ổn định và cân bằng chiến lược trong khu vự ”. Úc sẽ cử một nhóm tới Indonesia để thông báo thêm về ý nghĩa của thỏa thuận chiến lược mới.

Cuộc điện thoại được thực hiện sau khi đại sứ Úc tại ASEAN gửi một tuyên bố tới các quốc gia Đông Nam Á nhắc lại cam kết của Úc đối với các mục tiêu của ASEAN, đồng thời nhắc lại Aukus không phải là “một liên minh hay hiệp ước quốc phòng”.

Mai Vân (theo theguardian)