1. Theo Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres, những “hiểm họa lớn”  mà thế giới đang phải đối mặt và cần phải được xử lý gấp đó là các vấn đề như xung đột, khí hậu, đói nghèo hay bất bình đẳng.

Tuần lễ cấp cao của Đại hội đồng LHQ lần thứ 77 năm nay đã được mở đầu bằng buổi thảo luận về vấn đề giáo dục. Sự gián đoạn của việc dạy và học trong hai năm đại dịch COVID-19 và tác động lan tỏa trong nhiều thập niên tới sẽ là vấn đề được các nhà lãnh đạo bàn thảo.

Bên cạnh đó, khủng hoảng Ukraine là vấn đề quan trọng trong phiên họp cấp cao của Đại hội đồng LHQ khóa 77. Ngoài ra, phiên họp cũng sẽ tập trung vào những thách thức khác như tình trạng bất bình đẳng ngày càng gia tăng, khủng hoảng khí hậu leo thang, mối đe dọa của nạn đói và làn sóng tin giả. 

Chủ đề chống biến đổi khí hậu vẫn là một trong những vấn đề được nhiều nước quan tâm thảo luận. Tổng thư ký LHQ Guterres sau chuyến thăm đến Pakistan để khảo sát tình hình thiệt hại do trận lũ lịch sử gây ra mới đây đã gửi thông điệp chống nóng lên toàn cầu rõ ràng đến nguyên thủ các nước rằng: “Hãy hạ nhiệt độ Trái Đất ngay từ bây giờ”.

Còn trong bài phát biểu khai mạc Đại hội đồng LHQ lần thứ 77,  Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã nhấn mạnh: “Lòng tin đang đổ vỡ, bất công đang gia tăng, hành tinh của chúng ta đang bốc cháy. Mọi người đang tổn thương và những người dễ bị tổn thương nhất đang phải chịu đựng nhiều nhất”.

Ông cho rằng, “Hãy thừa nhận rằng thế giới chúng ta đang nghiện nhiên liệu hóa thạch. Đã đến lúc can thiệp. Chúng ta cần buộc các công ty sử dụng nhiên liệu hóa thạch chịu trách nhiệm”.

Trước đó, ngày 13/9, Tổ chức khí tượng thế giới (WMO) cho rằng nhân loại đang “đi sai hướng” trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu do việc sử dụng quá nhiều nhiên liệu hóa thạch. WMO cũng cho rằng thiên tai sẽ trở nên phổ biến nếu thế giới không cắt giảm lượng khí carbon theo mức mà giới khoa học cho là cần thiết để ngăn chặn những tác động tồi tệ nhất của tình trạng ấm lên toàn cầu, trận lũ lụt nghiêm trọng tại Pakistan và đợt nắng nóng ảnh hưởng đến mùa màng tại Trung Quốc, châu Âu vừa qua là minh chứng.

Từ tác động của đại dịch COVID-19 và xung đột, giáo dục cũng là vấn đề “nóng” của thế giới. Theo số liệu của LHQ, khoảng 70% trẻ em khoảng 10 tuổi ở các nước nghèo không biết đọc, chưa kể những học sinh phải thường xuyên di tản hay bị tàn tật vì chiến tranh, thậm chí còn không có cơ hội được đến trường. Người đứng đầu LHQ kêu gọi các tổ chức tài chính quốc tế tham gia vào Quỹ Tài chính quốc tế cho giáo dục mới được ra mắt gần đây với mục tiêu huy động khoảng 10 tỷ USD để giúp cho 700 triệu trẻ em ở các nước nghèo, kém phát triển được đi học.

2. Về vấn đề xung đột, trong một phát biểu mới đây, Tổng thư ký LHQ đã cho rằng  sự chia rẽ chiến lược đang khiến toàn cầu đối mặt với những thách thức nghiêm trọng, “làm tê liệt phản ứng toàn cầu với những thách thức ngày càng gay gắt mà chúng ta phải đối mặt”, tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu. Giá lương thực và năng lượng leo thang đang ảnh hưởng nặng nề đến những người nghèo nhất trên thế giới và các quốc gia đang “bị chia rẽ” thay vì hợp tác cùng nhau và giải quyết các tranh chấp trong hòa bình.

Trong lễ thỉnh chuông hòa bình khai mạc Ngày Quốc tế Hòa bình (21/9), được tổ chức đúng vào Tuần lễ Cấp cao khóa họp 77 của Đại Hội đồng LHQ, trong bài phát biểu của mình, Tổng Thư ký LHQ cũng đã nhấn mạnh rằng “thúc đẩy sự hòa hợp và lòng khoan dung để chấp nhận sự khác biệt về giới tính, sắc tộc và biên giới là quan trọng hơn bao giờ hết và điều này đòi hỏi nhiều nỗ lực hơn là chỉ hạ vũ khí”.

Người đứng đầu LHQ cũng đã phát đi thông điệp: “Hơn bao giờ hết, bây giờ chúng ta cần phát huy tinh thần đoàn kết toàn cầu, cùng hành động tập thể, cam kết và tin tưởng lẫn nhau. Hãy bắt đầu tại đây và ngay bây giờ! Hãy cùng gióng lên lời kêu gọi về một thế giới hòa bình cho tất cả mọi người!”, rằng “thúc đẩy hòa bình là nhiệm vụ hàng đầu của LHQ, nhưng kiến tạo hòa bình là nghĩa vụ của mỗi người”.

Thế giới rõ ràng đang đứng trước quá nhiều hiểm họa và những hiểm họa ấy là hệ quả của chính những chia rẽ địa chính trị sâu rộng nhất kể từ thời kỳ Chiến tranh lạnh. Vì thế để giảm bớt những hiểm họa, giải pháp gốc rễ nhất vẫn là câu chuyện thế giới phải hàn gắn những chia rẽ ấy, phải cùng ngồi lại để tìm ra những giải pháp cho những vấn đề cấp bách cùng với những khuyến nghị cụ thể và  hành động thiết thực. Làm được điều này không dễ, nhưng không thể không làm, như lời người đứng đầu LHQ đã nói: Nếu không muốn người dân mất lòng tin vào chính phủ và các thể chế cũng như mất hy vọng vào tương lai.

Hà Trang