Trong đó, nhìn nhận nội dung mà Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn trả lời về vấn đề “ngoại giao văn hóa”, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga - Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng, Bộ trưởng đã trả lời thẳng thắn, trách nhiệm. Để tiếp tục góp phần gia tăng sức mạnh mềm quốc gia, nâng cao hình ảnh, thương hiệu Việt Nam trên trường quốc tế, trong thời gian tới, ngành ngoại giao cần tích cực đẩy mạnh ngoại giao văn hóa, bởi đây chính là nền tảng, động lực cho ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế đất nước.

+ Thưa Đại biểu Quốc hội, tại phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với lĩnh vực ngoại giao vừa qua, bà có nêu câu hỏi đối với Bộ trưởng Bộ Ngoại giao liên quan đến “Chiến lược ngoại giao văn hóa”. Bà có thể cho biết, ngoại giao văn hóa có vai trò quan trọng như thế nào đối với sự phát triển của đất nước trong giai đoạn mới?

- ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga: Ngoại giao văn hóa có vai trò rất quan trọng trong hoạt động ngoại giao nói riêng và trong sự nghiệp phát triển đất nước nói chung.

Nói về hoạt động ngoại giao, chúng ta xác định có 3 trụ cột chính của ngoại giao là: Ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế và ngoại giao văn hóa. Có thể nói, đã có những lúc, ngoại giao văn hóa chưa được nhìn nhận đúng với vai trò và vị trí. Nhưng trong thời gian gần đây, ngoại giao văn hóa ngày càng được coi trọng và chứng minh được một cách thuyết phục vai trò quan trọng trong sự phát triển của đất nước nói chung.

Theo tôi nghĩ, chúng ta có thể hiểu một cách rất ngắn gọn về ngoại giao văn hóa, đó là hoạt động ngoại giao được thực hiện qua văn hóa. Bằng việc giới thiệu những truyền thống, tinh hoa văn hóa của đất nước với bạn bè quốc tế, chúng ta sẽ đạt được kết quả là thiết lập, duy trì và phát triển quan hệ đối ngoại với các quốc gia trên thế giới.

Khi các quốc gia “bị thuyết phục”, “bị quyến rũ” bởi vẻ đẹp văn hóa độc đáo của Việt Nam thì Việt Nam sẽ có sức thu hút rất lớn với bạn bè quốc tế. Từ lòng yêu mến truyền thống, cốt cách văn hóa của một quốc gia, dân tộc, các quốc gia sẽ sẵn sàng tạo nhiều cơ hội hợp tác, hỗ trợ để cùng phát triển.

Ngoài ra, ngoại giao văn hóa cũng là cơ hội rất lớn để Việt Nam thu hút khách du lịch quốc tế. Du lịch vốn được các quốc gia coi là “ngành công nghiệp không khói” để phát triển kinh tế một cách ổn định và bền vững. Cho nên, ngoại giao văn hóa, suy cho cùng chính là nền tảng, là động lực cho hai trụ cột còn lại là ngoại giao chính trị và ngoại giao kinh tế.

Bởi vậy, khi chất vấn Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, tôi đã rất quan tâm đến ngoại giao văn hóa để mong muốn Bộ trưởng không những có đánh giá về kết quả Ngoại giao văn hóa chúng ta đã đạt được trong thời gian qua mà đưa ra những phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới để ngoại giao văn hoá ngày càng được quan tâm, ngày một phát triển mạnh mẽ, đúng trọng tâm, trọng điểm hơn nữa.

+ Vậy, bà đánh giá như thế nào về phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao đối với vấn đề này cũng như những kết quả ngoại giao văn hóa nước ta đạt được trong những năm gần đây?

- ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga: Tôi cho rằng Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã trả lời đúng nội dung trọng tâm câu hỏi của tôi. Bộ trưởng đã nêu ra những kết quả nổi bật nhất của Chiến lược Ngoại giao văn hóa trong thời gian qua.

Trong đó, có nhấn mạnh vào việc xây dựng thương hiệu địa phương, tổ chức các diễn đàn, các tuần văn hóa Việt Nam ở nhiều nước trên thế giới; tích cực kết hợp chặt chẽ ngoại giao văn hóa và ngoại giao kinh tế.

Tuy nhiên, tôi thấy Bộ trưởng chưa nhấn mạnh vào việc chú trọng ngoại giao văn hóa qua việc xúc tiến du lịch ở các thị trường tiềm năng trên thế giới. Thực ra, trong xúc tiến du lịch đã thể hiện rất rõ về ngoại giao văn hóa. Việt Nam đã được nhiều tổ chức về du lịch, nhiều tạp chí và du khách bình chọn là điểm đến văn hóa hấp dẫn của khu vực châu Á. Với tài nguyên văn hóa đa dạng, phong phú gắn liền với các danh lam thắng cảnh, các di tích lịch sử, làng nghề... chúng ta có thế mạnh khá nổi trội để phát triển du lịch văn hóa và trải nghiệm. Vậy thì việc xúc tiến du lịch ở thị trường quốc tế cũng cần được coi là một khía cạnh của ngoại giao văn hóa.

Tôi nhận thấy, trong những năm gần đây, ngoại giao văn hóa ngày một được quan tâm và thu được nhiều thành tựu. Tuy nhiên, chúng ta vẫn còn những “khoảng trống” nhất định trong ngoại giao văn hóa nên tôi mong muốn thời gian tới, những khoảng trống này sẽ được lấp đầy. Việc tổ chức các hoạt động văn hóa ở nước ngoài chẳng hạn, chúng ta thiếu những chiến lược dài hơi, thiếu những sự kiện tầm cỡ. Có thể lý giải do điều kiện kinh tế còn hạn hẹp nên chưa tổ chức được như mong muốn. Nhưng nếu chúng ta nhìn nhận những hoạt động này ở góc độ thu hút đầu tư, làm nền tảng để phát triển kinh tế, thì việc chúng ta chưa bố trí kinh phí xứng đáng để tổ chức các hoạt động này lại là điều cần rút kinh nghiệm.

Bên cạnh đó, tôi muốn nói đến khía cạnh này: Ngoại giao văn hóa không chỉ tập trung ở các sự kiện, các hoạt động có quy mô tầm cỡ, mà phải được chú trọng từ những việc nhỏ nhất, từ những hành động tưởng đơn giản nhất của mỗi cá nhân khi đi ra nước ngoài. Ví dụ với đội ngũ học sinh, sinh viên đi du học, với những người đi lao động xuất khẩu, rất cần được tập huấn, dặn dò, nhắc nhở về tác phong, thái độ, lối sống... sao cho thể hiện tốt nhất truyền thống văn hóa tốt đẹp của người Việt Nam. Mỗi công dân Việt Nam đặt chân sang nước bạn đều phải là một đại sứ văn hóa, để bạn bè quốc tế hiểu sâu sắc và yêu mến con người, văn hóa, truyền thống Việt Nam.

Những trường hợp vi phạm pháp luật, vi phạm lối sống đạo đức, văn minh ở nước bạn... đều làm xấu hình ảnh đất nước trong mắt bạn bè quốc tế, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nỗ lực thực hiện chiến lược ngoại giao văn hóa của quốc gia. Vì vậy, ngoại giao văn hóa không phải là việc của riêng ngành Ngoại giao.

+ Để ngoại giao văn hóa thực sự mang về cho đất nước những lợi ích thiết thực, góp phần nâng cao vị thế của đất nước, quảng bá đất nước Việt Nam tươi đẹp trên trường quốc tế, theo bà, trong thời gian tới, ngành ngoại giao cần tập trung đẩy mạnh những hoạt động gì?

- ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga: Theo quan điểm của tôi, để phát triển ngoại giao văn hóa, ở góc độ ngành ngoại giao cần tập trung vào các nhiệm vụ sau:

Thứ nhất, xây dựng đội ngũ cán bộ vừa năng động, sáng tạo, vừa giàu năng lực và nhiệt huyết. Việc kiện toàn, củng cố tổ chức bộ máy của ngành ngoại giao là vô cùng quan trọng. Nhất là với các cơ quan đại diện nước CHXHCN Việt Nam ở nước ngoài. “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc” nên mọi thành tựu đều bắt đầu từ yếu tố con người.

Thứ hai, tiếp tục kịp thời tham mưu cho Chính phủ và Quốc hội quyết sách những chế độ, chính sách hợp lý cho ngành Ngoại giao. Tôi biết hiện nay chúng ta vẫn thiếu những ưu đãi thực sự mang tính đặc thù cho ngành ngoại giao, nhất là những chính sách về thu hút nhân tài, tạo điều kiện cho các cán bộ ngoại giao công tác dài hạn ở nước ngoài.

Thứ ba, tích cực tham mưu cho Chính phủ tổ chức nhiều hoạt động văn hóa ở các nước trên thế giới, nhất là những quốc gia là thị trường khách du lịch tiềm năng. Chú trọng xúc tiến du lịch ở nước ngoài, nhất là du lịch văn hóa.

Thứ tư, hỗ trợ tích cực các địa phương tổ chức các lễ hội văn hóa có yếu tố quốc tế, các hoạt động xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận các danh hiệu đối với những di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh.

Thứ năm, quan tâm nhiều hơn nữa đến công tác tập huấn ngoại giao văn hoá và văn hóa ngoại giao cho công chức, lãnh đạo các ngành, các tỉnh thành...

+ Xin trân trọng cảm ơn Đại biểu Quốc hội!

Thiên An (Thực hiện)