Trong một tuyên bố vừa được đưa ra, một ủy ban của chính phủ Trung Quốc cáo buộc rằng Úc đang có “tư duy Chiến tranh Lạnh”. Cụ thể, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc (NDRC) cho biết trong một tuyên bố ngắn về phán quyết này rằng: “Gần đây, một số quan chức Chính phủ Khối thịnh vượng chung Úc đã đưa ra một loạt các biện pháp nhằm phá vỡ các hoạt động trao đổi và hợp tác bình thường giữa Trung Quốc và Úc vì tư tưởng Chiến tranh Lạnh và ý thức hệ phân biệt đối xử”.

Tuy nhiên, Ủy ban không cho biết trong tuyên bố những biện pháp cụ thể nào đã thúc đẩy hành động.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Wang Wenbin, đã nói tại một hội nghị hàng ngày rằng việc đình chỉ là một phản ứng "cần thiết và hợp pháp" đối với việc Úc “lạm dụng” khái niệm an ninh quốc gia để gây áp lực hợp tác với Trung Quốc.

Ông nói: “Úc phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về vấn đề này.”

Theo sau những động thái này, đồng đô la Úc (AUD) đã giảm mạnh từ 0,7747 AUSD vào hôm thứ 4 xuống mức thấp nhất là 0,7701 so với USD.

Mối quan hệ song phương giữa hai nước đã căng thẳng vào năm 2018 khi Úc trở thành quốc gia đầu tiên công khai cấm gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Huawei khỏi mạng 5G của họ. Và sau đó, mối quan hệ này lại trở nên tệ hơn vào năm ngoái khi Úc kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của loại viruscorona mới, khiến Trung Quốc phải trả đũa thương mại.

Bộ trưởng Thương mại Úc Dan Tehan cho biết: “quyết định của ủy ban Trung Quốc đã gây thất vọng vì đối thoại kinh tế là “một diễn đàn quan trọng để Úc và Trung Quốc làm việc thông qua các vấn đề liên quan đến quan hệ đối tác kinh tế của chúng tôi.”

Và ông nói trong một tuyên bố rằng: “Chúng tôi vẫn sẵn sàng tổ chức đối thoại và tham gia ở cấp bộ trưởng với Trung Quốc.”

Cuộc gặp gần đây nhất giữa hai nước là tại Bắc Kinh vào năm 2017, khi Bộ trưởng Thương mại Úc ký thỏa thuận hợp tác về các dự án Vành đai và Con đường ở các nước bên thứ ba.

Tuy nhiên, Úc đã từ chối ký các thỏa thuận về việc tham gia trực tiếp vào sáng kiến chính sách đối ngoại hàng đầu này của Trung Quốc.

Vào tháng 4, Canberra đã hủy bỏ hai thỏa thuận hợp tác Vành đai và Con đường do bang Victoria thực hiện, khiến Đại sứ quán Trung Quốc cảnh báo rằng mối quan hệ chắc chắn sẽ xấu đi.

Quốc hội liên bang Úc đã trao quyền phủ quyết đối với các thỏa thuận nước ngoài của các bang vào tháng 12 trong bối cảnh tranh chấp ngoại giao ngày càng sâu sắc với Trung Quốc. Trước đó, Bắc Kinh đã áp đặt một loạt lệnh trừng phạt thương mại nặng nề đối với hàng hóa xuất khẩu của Úc, từ rượu vang đến than đá.

Các bộ trưởng thương mại kế nhiệm của Úc đã không thể đảm bảo một cuộc điện đàm với những người đồng cấp Trung Quốc kể từ khi căng thẳng ngoại giao trở nên tồi tệ vào năm 2020.

Trong 12 tháng tính đến tháng 3 năm nay, Úc đã xuất khẩu hàng hóa trị giá 149 tỷ AUD (115 tỷ USD) sang Trung Quốc, không bao gồm dịch vụ, trong đó quặng sắt là sản phẩm lớn nhất cho đến nay.

Các chuyên gia cho rằng căng thẳng song phương Trung Quốc – Úc sẽ không ảnh hưởng lớn đến thương mại quặng sắt, nhưng có thể tác động đến đầu tư của Trung Quốc vào Úc.

Atilla Widnell, giám đốc điều hành của Navigate Commodities Ptd Ltd. có trụ sở tại Singapore cho biết: “Chúng tôi tin rằng mối quan hệ buôn bán quặng sắt giữa Úc và Trung Quốc sẽ vẫn là rào cản liên quan đến căng thẳng chính trị hiện tại giữa hai quốc gia.Đây là một mối quan hệ đồng phụ thuộc, theo đó một trong hai bên không thể tồn tại nếu không có bên kia.”

Giám đốc điều hành của tập đoàn khai thác khổng lồ Rio Tinto cho biết căng thẳng giữa Úc và Trung Quốc không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của họ.

Giám đốc điều hành Jakob Stausholm nói với các phóng viên sau cuộc họp thường niên của công ty ở Perth rằng: “Chúng tôi bán hơn một nửa số sản phẩm của mình vào Trung Quốc và chúng tôi có mối quan hệ tốt và chúng tôi không bị ảnh hưởng”.

Chủ tịch Rio Tinto, ông Simon Thompson cho biết: “Cụ thể là liên quan đến quặng sắt, hiện tại có tương đối ít lựa chọn thay thế cho Trung Quốc.”

Tuy nhiên, tranh chấp sẽ tiếp tục có tác động đến lĩnh vực hàng hóa của Úc do việc Trung Quốc không còn khuyến khích đầu tư vào Úc và điều đó cho thấy rằng các lệnh cấm hiệu quả đối với hàng hóa nhập khẩu của Úc sẽ tiếp tục được duy trì.

Trung Quốc đã cấm nhập khẩu khối lượng lớn than nhiệt của Úc. Kể từ tháng 12, nhập khẩu tinh quặng đồng sang Trung Quốc cũng sụt giảm.

Gillian Moncur tại Wood Mackenzie, cho biết: “Chúng tôi ước tính rằng khối lượng bị ảnh hưởng là khoảng một triệu tấn mỗi năm.”

Matt Bekier, Giám đốc điều hành sòng bạc số 2 của Úc Star Entertainment Group Ltd (SGR.AX), công ty phụ thuộc vào khách du lịch Trung Quốc cho đến khi Úc đóng cửa biên giới do đại dịch, nói với Hội nghị Macquarie Úc rằng ông không quan tâm đến việc Trung Quốc đình chỉ Chiến lược Đối thoại Kinh tế.

Ông nói: “Tôi có lẽ lạc quan hơn một chút rằng mọi người sẽ làm những gì họ sẽ làm. Điều đó không có nghĩa là sẽ không có một số tháng thử thách trong quan hệ giữa chính phủ các nước.”